به پایگاه اطلاع رسانی طبيب خراسان | اولين سامانه جامع اطلاع رساني مكاتب طبی كل نگر ايران خوش آمدید.

1- گل بنفشه 
گل بنفشه گیاهی است چند ساله دارای گل های بسیار معطر به رنگ بنفش تیره که در بهار ظاهر می شود . این گیاه در آب و هوای معتدل و نقاط سایه دار اغلب مناطق جهان می روید . درمورد گل بنفشه از کتاب شریف تحفه حکیم مومن موارد زیر ارائه میشود.

بنفسج معرّب از بنفشه فارسیست و به عربی فرفیر نامند و به یونانی ابرو و در اوّل سرد و در دوم تر است و گویند در اوّل سرد و تر است و بعضی در اوّل گرم و تر دانسته اند. ‌مسهل صفرا و مسكّن عطش و حدّت خون و حمّیات و خفقان و غشی و منوّم و محلّل اورام لطیف و جهت صداع حار و سرفه و خشونت سینه و حلق و حرقة مثانه و بول و درد گرده و احتباس بول و ذات الجنب و خنّاق و ذات الرّیه و صرع اطفال و نزلات و زكام نافع می باشد و چند روز مداومت نمودن دو درهم تا چهار درهم با آب سرد جهت رفع اسهال صفراوی لذّاع مجرّب است و سه مثقال ساییدة او با شیرخشت و شكر و امثال او مسهل سریع العمل و سرشته او با شیره گلقند جهت تبهای مركّبه بیعدیل و گویند گل تازة او فادزهر سموم حیوانات است و نطول طبیخ او جهت رفع یبوست دماغ و اعضاء و ضماد او جهت صداع حار و اورام حارّه و شقاق و درد مقعد مفید و اكثار او مورث ضعف دل و باعث كرب و ثقل معده و غثیان و التهاب در تبهای حارّه و مصلحش اندكی از انیسون و بدلش نیلوفر و برگ خبّازی و در سعال گل گاوزبان است.

و قدر شربت از جرم او تا پنج مثقال و در مطبوخ تا ده مثقال و خوردن آب برگ او با ثلث او شكر جهت خروج مقعد اطفال بغایت موثر و ضماد او جهت اورام حارّه و التهاب معده و چشم و نتو مقعد و نرم كردن اعصاب و جرب صفراوی و حكّه بیعدیل است و روغن بنفشه سرد و تر و منوّم و جهت جرب و جراحت جلد و خشكی دماغ و سینه و سرفه و ریختن مو و نرم كردن اعصاب و مفاصل و حفظ صحت ناخن و مكرّر آشامیدن دو درهم او بعد از تعریق در حمام جهت ضیق النّفس نافع و ضماد او با موم بر سینه اطفال جهت سعال بغایت مؤثر و قطور او در احلیل جهت حرقه البول و حرارت مثانه و سعوط او جهت درد سرحار و بیخوابی مفید و بدلش روغن نیلوفر است و تدهین او بر ناف جهت رفع سعال مجرّب است و چون اسفنج را با پنبه به روغن بنفشه آلوده بر مقعد ضماد نمایند در تنویم عدیل ندارد و طریق گرفتن روغن او یكی آنكه با كنجد مقشّر و با بادام مقشّر كه در كیسة كرباسی كرده و مكرّر بمالند و خشك كنند تا مغز بادام و كنجد رنگین گردد پس آن را كوبیده روغن بگیرند و دیگر آنكه گل بنفشه را در روغن كنجد بقدر هر رطلی سی مثقال كنند و بعد از هر چند یوم صاف نموده بنفشه را تازه كنند تا رنگ و بوی بنفشه را بردارد


2- گل ختمی خبازی (گل پنیرک)
پنیرك در شیراز «خطمی»، «نان كلاغ» و در گیلان «پین دیره» نامیده می‌شود. در كتب طب سنتی انواع آن را با نام «خبازی»، «خیرو» و «ملوخیا» ذكر می‌كنند. به هندی نیز برخی گونه پنیرك را «خبازی» و «خباجی» می‌نامند. به فرانسوی به انواع آن NOEGAMARF و EVUAM و به انگلیسیWOLLAM گویند. در ایران دو گونه از آن می‌روید پنیرك كبیر و پنیرك صغیر.

پنیرك كبیر
در فارسی پنیرك و در كتب طب سنتی به آن «خطمی» گویند. گیاهی است علفی پایایا دوساله، بلندی آن 08 -04 سانتی‌متر و گل‌های آن درشت است.
در ماه‌های اردیبهشت تا تیر ماه به رنگ قرمز مایل به بنفش ظاهر می‌شود. ریشه‌های آبدار و سفیدرنگی دارد و ساقه آن استوانه‌ای شكل و راست است. برگ‌های بزرگ و دارای دم برگ است. گل‌های آن پس از خشك شدن به رنگ آبی درمی‌آیند.

پنیرك صغیر
از نظر ارتفاع، برگ و گل در تمام قسمت‌ها كوچك‌تر از پنیرك كبیر است. گل‌های آن سفید با رگه‌های قرمز یا قرمز ارغوانی است. در بیشتر نقاط ایران می‌رویند از جمله در دامنه‌های البرز، اطراف تهران، شمال ایران، قوچان، شیراز، كرمان، اصفهان، دلیجان، خراسان، بلوچستان، اراك، سمنان، جزیره قشم، آذربایجان و دیگر نواحی می‌رویند.
پنیرك گیاه خودرویی است و پرورش آن چندان كار سختی نیست. این گیاه به طور وسیعی در مكان‌های خشك و آفتابی می‌روید. از نظر طب سنتی گیاه پنیرك را معتدل می‌دانند. اخلاط غلیظ را رقیق و اخلاط خیلی رقیق را معتدل می‌كند. ساییدگی برگ آن برای شكستگی اعضاء نافع است. تركیب آن با روغن زیتون برای سوختگی و عقرب‌گزیدگی مفید است. دم كرده ساقه و برگ آن با شكر، گرفتگی صدا را برطرف می‌سازد. در درمان التهاب‌های تنفسی و جوش‌های پوستی كاربرد دارد. دارای ویتامین A و B و C است و در درمان بیماری‌های كلیه و مثانه بسیار مؤثر است. ضدسرفه و مرهم سینه است.
برگ وریشه پنیرك اگر به شكل ضماد درآید و روی دمل و یا كورك قرار گیرد باعث می‌شود تا فوراً سرباز كنند. جوشانده آن برای عفونت‌های مثانه، اسهال خونی و سرفه‌های شدید موثر و مفید است. دم كرده آن برای كسانی كه دچار یبوست و دارای معده و روده‌های تنبلی هستند، توصیه می‌شود. در درمان برونشیت و استفراغ نیز استفاده می‌شود. به صورت غرغره در رفع تحریكات مخاط دهان و درد گلو اثر مفیدی دارد و همچنین برای رفع سوزش مجرای ادرار مفید است.
برای رفع جوش‌های صورت نیز می‌توان از پنیرك استفاده كرد ضمن اینكه درد و ناراحتی‌های محل جوش را تسكین می‌دهد و به صورت كمپرس یا لوسیون در درمان سوختگی‌ها موثر است. در هندوستان از گیاه پنیرك به عنوان داروی لعابدار نرم‌كننده و خنك‌كننده استفاده می‌شود، 003 گرم برگ خشك پنیرك را در یك لیتر آب می‌جوشانند و به عنوان مسكن می‌خورند. استعمال جوشانده آن به صورت كمپرس گرم و حمام، در رفع ناراحتی‌های بواسیر، بعضی تومورها، ورم پلك چشم و غیره بین مردم معمول است.
از جوشاندن گل و برگ آن در نیم لیتر آب، محلولی به دست می‌آید كه اثر نرم‌كننده در پوست بدن دارد و به صورت لوسیون مالیدن بر روی پوست، آرامش و نرمی خاصی به افرادی كه دارای پوست حساس و لطیف دارند می‌بخشد. برای تسكین ناراحتی‌های ناشی از تابش گرمای خورشید و آفتاب‌زدگی، جوشانده 500 گرم گل یا ریشه گیاه را در یك لیتر آب تهیه كرده و پس از صاف كردن به ملایمت در محل سوختگی می‌مالند، برای رفع سردردهای یك طرفه شدید، دل پیچه، ورم لوزه‌ها، درد گلو و آنژین اثر مفید دارد.

برای سلامتی و صحت کبد رعایت تغذیه از نظر مقدار و مزاج غذا خیلی مفید است .