مسئله مزاج یکی از مسائلی است که در انتخاب همسر باید در نظر گرفت البته دیگر مسائل مانند ایمان، شرایط خانوادگی و ... نیز بسیار مهم است.

با ذکر چند مثال ، علت تطابق مزاج زن و مرد مشخص می شود.
مثال اول : همانطور که می دانید « گرم مزاجان » افرادی فعــال و پر جنب و جوش هستند و «سردمزاجان» افرادی کند و بیحال هستند . حال اگر زن و شوهر دارای مزاج مختلف باشند به سختی می توانند همدیگر را تحمل کنند. این مسئله در مورد دو دوست هم صادق است . در زندگی خوابگاهی ، فراوان مشاهده شده است که افراد دارای مزاج مختلف نمی توانند همدیگر را تحمل کنند و معمولا به رفتار همدیگر گیر می دهند . فرد فعال و پرانرژی از فرد فعال و پر انرژی خوشش می آید . تصور کنید زن و شوهر برای یک مهمانی دعوت شده اند. زن مزاج سرد دارد و شوهر بسیار گرم است . شوهر بعلت گرم مزاج بودنش فوراً سر و وضع خود را مرتب کرده و آماده رفتن میشود. اما زن بعلت سرد مزاج بودنش بسیار کند عمل کرده و شوهر مدت زیادی منتظر می ماند تا زن آمادة رفتن شود . حال اگر از این سنخ تضاد ها در زندگی زیاد باشد ، به مرور زمان عشق و علاقه زوجین را نسبت به هم کم خواهد کرد.

مثال دوم : همانطــور که گفته شد افراد صفراوی حافظه خوبی دارند و تیزهوش هستند . این افراد باید با هم سنخ خود یعنی افراد دارای مزاج گرم و خشک ازدواج کنند . چون درصورت عدم رعایت تطابق مزاجی این افراد قادر به درك یکدیگر نخواهند بود.

مثال سوم : دمــوی مزاجان (گرم و تر) دارای روحیه شاد ، خوش مشرب و اجتماعی هستند .
حال تصورکنید چنین فردی با یک فردسوداوی (سرد و خشک) ازدواج کند. فرد سوداوی گوشه گیر بوده و تمایلی به شرکت در اجتماعات ندارد . این دو نفر به علت تقابل مزاجی که دارند نمی توانند باهم کنار بیایند .

مثال چهارم : یکی از خصوصیات بلغمی مزاجان ، خونســـردی و بی خیالی آنها درحوادث و مشکلات است . حال اگر یک طرف بلغمی (سرد و تر) باشد و طرف دیگر گرم باشد یک طرف همیشه در اضطراب خواهد بود و طرف دیگر بی خیال. فرد گرم مزاج از بی خیالی طرف مقابلش خسته می شود و این وضعیت در درازمدت باعث تنفر و انزجار او از طرف مقابلش خواهدشد . متقابلا فرد سرد مزاج (بلغمی) نیز فرد گرم مزاج را بخاطر اضطراب و عجول بودنش سرزنش میکند.

نکته : بدون در نظر گرفتن مزاج نیز می توان به این تطابق رسید . ولی با مزاج شناسی کار بسیار آسان می شود و شناخت بهتر صورت می گیرد . چون در مزاج شناسی از خصوصیات بدنی نیز می توان کمک گرفت و به حالات روانی افراد پی برد . پیش تر گفته شد که مزاج ذکور نسبت به اناث گرم تر و خشک تر است . به همین جهت در عالم انسانی ، زنان پیرو و دنباله رو مردان هستند . علائم سرد مزاجی در زنان غلبه دارد و بعلت این تفاوت مزاجی ، مدیران و رؤسای عالم اکثرا مردها هستند . در خانواده نیز همینطور است و مدیر خانواده مرد است . حال اگر زنی را دیدید که مدیر شده است و توانایی این کار را هم دارد بدانید که حتماً گرم مزاج است .

البته نکته بسیار مهم این است که انسان می تواند با تهذیب نفس و اراده تا حدود زیادی نواقص و اشکالات خود را تعدیل و اصلاح کند و البته پس از ازدواج هم با اطلاع از اینکه بسیاری از رفتارها و واکنش های طرف مقابل بر اساس مزاج اوست و عمدی در کار نیست می توان به آرامش و تفاهم بیشتری دست یافت.