به پایگاه اطلاع رسانی طبيب خراسان | اولين سامانه جامع اطلاع رساني مكاتب طبی كل نگر ايران خوش آمدید.

حجامت چیست؟ تفسير الميزان سوره اسراء آيه 1پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله :آنقدر جبرئيل در مورد حجامت به من سفارش كرد كه فكر كردم مبادا واجب است .(بحار الانوار ج 62 ص 126) حجامت نام يك روش درماني است . جالينوس نيز 120 سال بعد از ميلاد مسيح مطالب متنوعي در مورد حجامت در آثار خود بيان كرده است . بنابراين حجامت در جهان سابقه اي ديرينه دارد.با ظهور اسلام، حجامت مورد تاييد و تاكيد فراوان پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و امامان معصوم عليهم السلام قرار گرفت . (بيش از 600 روايت در مورد حجامت جمع آوري شده است . ) (8)پيامبر اكرم در روايتي كه در نهج الفصاحه آمده پنج چيز را از سنتهاي پيامبران الهي معرفي كرده اند كه عبارتند از :حيا، حلم ، حجامت ، مسوال و عطر زدن .در روايت ديگري امام علي عليه السلام مي فرمايد : « ان الحجامه تصح البدن و تشد العقل » (2) « بدرستيكه حجامت بدن را سالم و عقل را نيرومند مي گرداند . »در قرن 16 ميلادي، حجامت امري رايج در كشورهاي اروپايي بود . پزشكان معروفي در اين قرن از جمله Fallopio ، Dallacroce و Vidius هر كدام ابزار خاصي براي آن ابداع كرده بودند . از اوايل قرن بيستم تا كنون نيز حجامت عمدتا از سوي مراكز درماني طبيعي (Heipractiker) در آلمان انجام مي شود و بعضي از پزشكان طب جديد هم به اي امر مبادرت مي ورزند. (1)اين در مورد جايگاه و تاريخچه حجامت در جهان . اما در ايران نيز حجامت جايگاه ويژه در فرهنگ مردم داشته و به عنوان سنتي موكد جزء اعتقادات مردم بوده است. بزرگسالان خود حجامت كرده و در بهاران كودكان خود را ملزم به انجام حجامت مي كرده اند . مردم بر اساس توصيه رسول خدا صلي الله عليه و آله كه فرمود : « بهترين عيد، عيد حجامت است » عيد خون گرفته ، روز مشخصي از سال را براي اين كار تعيين مي كردند.»ابوعلي سينا در كتاب قانون ، حجامت را از اركان درمان محسوب كرده و تقريبا براي درمان تمام بيماريها حجامت و بادكش (Cupping) را تجويز كرده است وي مي گويد:« اگر حجامت بين دو كتف انجام گريد ، فوائد زير را در بر دارد ، گرانباري دو ابرو و سنگيني پلك ها را از بين مي برد و گرمي چشم را رفع مي كند، چرك كنار چشم را از ميان بر مي دارد و بوي بد دهان را مي زدايد . اگر حجامت بر يكي از دو رگ پشت گردن انجام شود ، در زدودن حالت لرزه در سر و براي رخسار ، گوشها و چشمها ، گلو و بيني فوائدي در بر دارد. حجامت بر ساق پا خون را تصفيه مي كند و اگر خون حيض بند شده باشد (آمنوره ) آن را باز مي كند . حجامت در زير زنخ (چاه ) براي دندانها ، رخسار و گلو مفيد است و دماغ و آرواره ها را تصفيه مي كند . حجامت ناحيه كمري ، براي رفع دملها و جوشهاي ران سودمند است و براي نقرس، بواسير ، پاغر (ستبر شدن ساق پا) ، بادهاي مثانه و رحم و خارش پشت فايده دارد. حجامت اگر در پايين زانو انجام شود ، جهت دملهاي بدخيم و زخمهاي مزمن در ساق و پا فايده دارد . حجامت بر قوزك پا براي حالات بند آوردن خون حيض ، عرق النساء (سياتالژي ) و نقرس مفيد است. (3 ص 491 )زكرياي رازي حجامت را به عنوان روش درمان زكام و آلرژي معرفي كرده مي گويد:« اما كساني كه رنج آنان از اين بيماري افزون باشد ، يعني بدين گونه كه سوراخ هاي بيني بسته شده و خارش داشته باشد و عطسه فراوان گرديده و آب از بيني فرو ريزد ، بايد از داورهايي كه قبلا معرفي كردم و نيز از راه رفتن  عرق كردن در حمام و حجامت از ناحيه پشت استفاده كنند » . (4)حكيم جرجاني نيز در كتاب ذخيره خوارزمشاهي كه اولين و مهمترين كتاب سنتي به زبان فارسي است ، فصل مشخصي را به حجامت اختصاص داده پيرامون قواعد و زمان مناسب آن سخن مي گويد.به خاطر همين تاكيد پيامبر اكرم و ائمه معصوم عليهم السلام بر انجام حجامت و استفاده فراگير طبيبات صاحب نام سنتي از اين شيوه درماني، مردم ايران جايگاه ويژه اي براي آن قائل بودن بطوريكه دكتر پولاك طبيب ناصرالدين شاه در كتاب خود با عنوان « ايران و ايرانيان » كه در سال 1865 در آلمان منتشر شده است مي گويد:« بين دو استخوان كتف تقريبا همه ايرانيان شيارهايي به چشم مي خورد . در بدو امر خيال مي كردم اينها آثار ضربه هاي چوب باشد تا اين كه ديدم ضربه چون را فقط بر كف پا مي زنند و از اين لحظه ديگر متوجه اثر حجامت شدم . جريان حجامت كردن در سراسر مشرق زمين يكسان است و همان است كه در مصر قديم رايج بوده است. بخصوص اغلب حجامت در مورد كودكان به كار مي برند. »لازم به ذكر است كه تحقيقات اخير نشان داده است كه حجامت موجب تقويت سيستم ايمني مي شود و اين مسئله بخصوص در مورد كودكان مستعد ابتلا به انواع امراض عفوني هستند حائز اهميت است . زكرياي رازي نيز در كتاب خود با عنوان جدري و حصبه توصيه مي كند اطفال جهت پيشگيري از ابتلا به آبله حجامت شوند كه اين خود نشان از اعتقاد اطباي سنتي بر نقش ايمني زاي حجامت است.دكتر پولاك در ادامه مي گويد :« غير از بين دو كتف در ساير قسمتهاي بدن نيز حجامت مي كنند از جمله در پشت استخوان خاجي (حجامت كمر) ، در مفاصل ، روي طحال و …در اينجا ناگزير از اعتراف به اين مطلبم كه من در مدت 30 سال اقامتم در ايران جز دو مورد هيچ عاقبت زيانباري از حجامت نديدم و در اين دو مورد هم دلاك را متهم مي كردند كه ابزار كثيف به كار برده است . » و اما حادثه مهم در مورد حجامت درايران ، مروبط به سال 1344 هجري شمسي است . در اين سال و همزمان با وضع قانون نظارت بر درمان ، به شكل گسترده اي با حجامت مبارزه شد و ژاندارمها ، حجامها را در سراسر كشور دستگير مي كردند و بدين ترتيب اين سنت درماني پر سابقه بدون هيچ بررسي و تحقيق علمي ، از روند رفتارهاي سنتي جامعه خارج شد و تنها در مناطقي از كشور كه تحت تسلط كامل دولت نبود ، اجرا مي شد و بالاخره به تناسب فراگير شدن طب شيميايي در سراسر جهان و نفوذ فرهنگ استعماري در جوامع مختلف كه همراه با زدودن باورهاي ديني و فرهنگي جوامع بود ، حجامت منسوخ شد و روشهاي درمان ديني و سنتي از رفتارهاي اجتماعي حذف گرديد و نسل هاي جديد نيز به تدريج آن را فراموش كردند. تا اينكه در سال 1364 در جمعي كه به انگيزه كشف يك روش درماني ساده ، ارزان و فراگير تشكيل شده بود تا از طريق آن بتوان بخش عمده اي از مشكلات درماني مردم جهان را درمان كرد سنت درماني حجامت مورد پيشنهاد و مورد توجه قرار گرفت و عليرغم جو فرهنگي و اجرايي نامناسب پيرامون حجامت ، اطلاعات مربوط به آن ساماندهي و ابزارهاي اجرايي آن متناسب با شرايط روز طراحي گرديد و سپس از طي مراحل مقدماتي پژوهشي در سال 1369 در قالب موسسه تحقيقات حجامت ايران به ثبت رسيد. به تدريج پزشكان عضو اين موسسه شده و با مباني و آثار درماني حجامت آشنا شدند . سپس تعدادي از اين پزشكان تحقيق پيرامون حجامت را موضوع پايان نامه خود قرار دادند . بعد از بدست آمدن نتايج علمي اين پايان نامه ها ، ساير پزشكان بصورت روز افزون به عضويت موسسه تحقيقات حجامت ايران در آمدند كه اين روند همچنان ادامه دارد.بدنبال رواج انجام حجامت در مطب پزشكان و عدم وجود ديدگاه شفاف و واقع بينانه پيرامون آن در دستگاه اجرايي وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي ، بخشنامه هايي مبني بر ممنوعيت حجامت صادر و موجب برخوردها و ايجاد مشكلاتي گرديد كه منجر به تشكيل 7 پرونده قضايي عليه مجريان حجامت و محققين آن شد و تعداد زيادي از پزشكان نيز به دادگاه فرا خوانده و محاكمه ولي اكثر تبرئه شدند .سرانجام بدنبال خلاف شرع شناخته شدن بخشنامه هاي وزارت بهداشت و ابطال آنها توسط ديوان اداري ، انجام حجامت در كشور رسميت كامل يافت و به عنوان آخرين خبر وزارت بهداشت نيز اعلام آمادگي كرده است تا براي پزشكان پروانه انجام حجامت صادر نمايد.و اما بعد از علمي طي سالهاي اخير و بدنبال تجديد حيات حجامت به عنوان يك شيوه درماني ، پزشكان و متخصصان متعددي در مورد آن تحقيق و اظهار نظر كرده اند كه دراينجا تنها دو مورد به عنوان نمونه ذكر مي شود : 1-نقش حجامت در درمان عوارض جانبازان شيميايي:آقاي دكتر كديور فوق تخصص در جراحي  قلب و عروق مي گويد :« خود من در موقع جنگ ايران و عراق در سال 1363 در مجروحين عزيز شيمايي شده با گاز خردل وادم حاد ريوي و تورم شديد نسوج اندام  مختلف ، عمل حجامت را توام با انداختن زالو به اعضاء مبتلا ، در چند بيمار آلوده به سم خردل و كلر به كار بردم و نتيجه موفقيت آميز بود. در جنگ ويتنام نيز در مجروحين و مبتلايان به ادم حاد ريوي حاصل از مصرف Agent orange = Dioxins عمل حجامت و فلبوتوبي نجات بخش بوده و شخصا در چند بيمار مبتلا به ادم حاد ريوي به كار بردم. »

2-تحقيقات جديد حجامت در آلمانيوهان آبل (Johann Abele) پزشك آلماني در كتاب خود با عنوان «حجات شيوه درمان آزمون شده » كه در سال 1997 چاپ شده در مورد حجامت مي گويد :« من اعتقاد راسخ دارم كه نه تنها امروز بلكه براي هميشه ، امر حجامت را در درمان بيماريها نبايد ناديده گرفت. حجامت پديده اي است كه دخالت در خود تنظيم كردن كار  عملكرد بدن انسان دارد. امري كه هرگز با روش هاي ديگر نمي توان آن را جايگزين كرد… مطالعات ما نشان مي دهد كه در آلمان مي توان 75 درصد بيماريها را با شيوه هاي درمان طبيعي از جمله حجامت مداوا كرد. »وي در كتاب خود از بيماراني نام مي برد كه تنها با يك بار حجامت بيماري چندين ساله شان بهبود يافته است و مي افزايد :« جان كلام اين است كه چگونه مي توان شيوه درماني كه قادر است در كوتاهترين زمان ، بدون عوارض سوء جانبي و هزينه گران و وقتگير باعث بهبود در يك مرحله شود را به اين علت كه متعلق به دوران قرون وسطي است ناديده گرفت و از كاربرد آن صرفنظر كرد ؟ »وي ضمن مقايسه حجامت با ساير روش هاي درماني اظهار مي دارد :« پزشكي كه با اثرات و كاربرد بادكش و حجامت در درمان بيماري هاي گوناگون آشناست، در برخورد با هر نوع بيماري بدون ترديد ، ابتدا در انديشه انجام حجامت است و بعد درمانهاي ديگر زيرا در عمل و در شرايط امروزي و با تعدد مراجعات ثابت شده كه بادكش و حجامت آسانترين وسريعترين روش درمان است » .يوهان آبل در كتاب خود به بررسي و تحقيق در مورد اثرات حجامت در مواضع مختلف بدن پرداخته است كه در اين قسمت بطور خلاصه به بيان برخي از نتايج تحقيقات وي مي پردازيم  : الف- حجامت در ناحيه سه گوشه شانه  :از اين ناحيه تمامي آسيب و التهابات ناحيه سر را مي توان معالجه نمود. همچنين حجامت در اين نقطه موجب درمان التهاب حلق و عفونت لوزه مي شود . حجامت در اين ناحيه براي درمان Epicondiltis و درد و تورم مفاصل كلاويكولار موثر است و موجب تسريع گردش خون در غده تيروئيد مي شود … كساني كه دچار افسردگي بوده خلق وخوي مساعدي ندارند را بايد در اين ناحيه تحت ماساژ و بادكش قرار داد.فردي كه بمدت چهار هفته دچار Tonsilitis و اكستراسيستول بود و با توجه به مصرف قابل ملاحظه اي از آنتي بيوتيك ها مداوا نگرديده بود يك روز بعد از حجامت در اين ناحيه ، به آرامش و بهبودي قلب خود دست يافت و يك هفته پس از آن ، عفونت وي برطرف شد. ب- ناحيه صفرا و كبد  :حجامت در اين ناحيه عبور صفرا در مسير خود را تسهيل مي كند ودر مورد سندروم Post Cholocystectomy سريعا موجب بهبودي مي شود كه كمتر روش درماني با حجامت از اين نظر قابل مقايسه است . حجامت در اين ناحيه همچنين اثرات درماني بر آب مرواريد و سينوزيت مزمن دارد. چ- ناحيه ريه  :حجامت در اين ناحيه موجب تسهيل گردش خون ريوي و آسان شدن عملكرد قلب راست شده و در مواردي مثل برونشيت ، آسم و نيز عفونت ريه موثر است. كسانيكه دچار عفونتهاي ريه هستند با حجامت مداوا مي شوند. تجربيات Bochmann - Hufeland حاكي از موثر بودن حجامت در مبتلايان به پنوموني با تب بالا مي باشد. د- ناحيه كليه و مثانه  :بعد از حجامت ناحيه صفرا مهمترين نقطه براي پاكيزه كردن بدن از مايعات مضر ، اين ناحيه است . حجامت در اين ناحيه انسداد در لوله هاي گلومرولار و استاز عروقي را برطرف مي سازد و در نتيجه بيماريهاي كليه و بسياري از بيماريهاي مرتبط با عملكرد كليه ها درمان مي شوند . برخي ديگر از اثرات درماني حجامت در اين ناحيه عبارت است از : اكلامپسي ، آسم و داغ شدن بدن هنگام يائسگي . ه- ناحيه لگن خاصره كوچك و تخمدان ها  :برخي از اثرات حجامت در اين ناحيه عبارتست از :تنظيم سيستم مثانه و كليه صفرا ، تقويت جريان خون در لگن كوچك و تقويت غدد جنسي ، بهبود آرتروز كمر ، باسن و زانو ، درمان ناراحتي هاي دورن يائسگي ، فشار خون بالا ، ديسمنوره و آمنوره ، بيماريهاي پروستات ، هموروئيد و … و- ناحيه كنترل فشار خون بالا :حجامت در اين نقطه براي رفع درد كمر و فشار خون بالا مطلوب است . معمولا فشار خون بين 30-10 ميلمتر جيوه كاهش مي يابد و براي ماهها بدون تغيير مي ماند لذا از ميزان داروي مصرفي بيمار مي توان كاست . همچنين با انجام حجامت در اين ناحيه معمولا سرگيجه ، وزوز گوش و مشاهده اجسا.م فنري در جلوي چشم رفع مي شوند.دكتر يوهان آبل در كتاب خود همچنين به بيان و توضيح موارد متعددي از بيماران كه با حجامت درمان شده اند پرداخته كه توضيح همه آنها در اينجا ميسر نمي باشد و علاقمندان مي توانند به ترجمه اين كتاب مراجعه كنند . سوال بزرگ تاريخي:حال اين سوال مطرح است كه اگر واقعا طب سنتي روش موثري براي درمان بسياري از بيماريهاست ، چرا به يكباره ترك شده است ؟ آيا مردم نسبت به گنجينه علمي خود دچار فراموشكاري شده اند يا برنامه خاصي براي نابودي آن اجرا شده است ؟ مطالعه كتاب « تاريخ طب در ايران » كه نوشته دكتر سيريل الگود پزشك سفارت انگليس در دربار قاچار است حقايق تلخي را بر ما روشن مي كند . با خواندن اين كتاب متوجه مي شويم كه یکی ازروشهای نفوذ استعمارگران به کشور ،دخالت درآداب وسنن ملی وشیوه های درمانی سنتی  بوده است  و حذف طب سنتي بنا به اعتراف سيريل الگود و ساير مورخين و اطباي غربي حركتي خزنده بود كه طي دهها سال تلاش و برنامه ريزي بي وقفه حاصل شد و جهت اين حركت نيز از بالا به پايين بود يعني ابتدا شاهان و شاهزادگان را متقاعد كردند ، بعد راه آموزش طب سنتي را مسدود و در نهايت مردم را مجبور به روي آوردن به طب شيميايي كردند. سيريل الگود در كتاب خود مي گويد :« مبارزه با طب سنتي از زمان شاه عباس صفوي كه مقارن با ورود كمپاني هند شرقي به ايران بود ، در دستور كار قرار گرفت ليكن به علت مقاومت مردمي هياتهايي كه در زمان صفويه به ايران ميآمدند توفيقي به دست نياورند . »پزشك كمپاني هند شرقي در آن زمان فردي بود به نام Fryer وي در مورد اين ناكامي مي گويد :«اينها اصلا عادت ندارند با مطالعات و تحقيقات جديد پيشرفت كنند و از اين جهت با همان تعصبي كه به مقدسات متمسكند ، به اصول طب خود چسبيده اند. »اين سخنان علاوه بر اينكه عصبانيت اين پزشك از اعتقاد مردم به طب خود را نشان مي دهد ، بيانگر شدت اعتقاد مردم آن زمان به طب سنتي در حد باورهاي مذهبي مي باشد. آيا اگر مردم كه طبيعتا هميشه به سلامتي خود علاقمندند از طب سنتي خود نتيجه نمي ديدند و از آن راضي نبودند چنين به آن پايبندي نشان مي دادند ؟بعد از دوران صفويه به دوران قاجار مي رسيم . سيريل الگود در ادامه كتاب خود مي گويد :« ويژگي مهم دوران قاجار انتقال طب ابن سينا به طب هاروي و پاستور بود. هياتهاي نمايندگي كه در اين زمان به ايران مي آمدند اغلب پزشك بودند و به اين ترتيب طب غربي به ملايمت و آهستگي در سنگرهاي طب سنتي نفوذ كرد . »واضح است كه براي غلبه بر يك ملت بايد آن را نسبت به داشته هاي خود دچار خودباختگي كرد و كدام خودباختگي از اين بالاتر كه يك ملت بپذيرد كه براي حفظ سلامتي و درمان خود محتاج به بيگانگان است ؟ پس وقتي در اين سنگر تسليم شود ساير سنگرها را راحت تر تخليه مي كند و دقيقا به همين علت است كه هياتهاي نمايندگي غربي كه به ايران مي آمدند عمدتا از ميان پزشكان انتخاب مي شدند.سيريل الگود زماني اين اعترافات را مي گويد كه اهداف استعمار در اين مورد كاملا پياده شده و كار از كار گذشته است وي اظهار مي دارد :« بديهي است كه اكنون دور نماي طب به نحو محسوسي تغيير يافته بود. 50 سال آموزش بوسيله اساتيد خارجي نسلي را پديد آورده بود كه ديد آنها كاملا با پدرانشان متفاوت بود. اين نفوذ فرهنگ غربي به وسيله هياتهاي پزشكي در مراكز مختلف كشور تقويت شده بود و بزرگترين افتخار و اعتبار را در اين مورد بايد به اين هياتها داد. »سيريل الگود آنگاه وضع قانون منع طبابت سنتي را به عنوان آخرين ميخ تابوت ابن سينا معرفي كرده مي گويد :« در سال 1911 وضع قانون طبابت بر اساس ديپلم و مدرك صورت گرفت كه مي گفت : هيچكس در هيچ نقطه از ايران حق اشتغال به هيچ يك از فنون طبابت را ندارد مگر اينكه از وزارت معارف اجازه نامه گرفته يا تصديق نامه از ممالك خارجه داشته باشد.بدين ترتيب آخرين ميخ تابوتي كه حاوي جسد مرده طب سنتي بود كوبيده شد . سمت معلمي طب ابن سينا نيز منسوخ شد . تمام اين اصطلاحات نشان مي داد كه با سپري شدن دوره مجريان طب رازي و ابن سينا ، روشهاي طبي منسوب به آنان نيز محكوم به فنا گرديده است . رسم ديرينه خدمت شاگردي نيز از بين رفت و حكيم ها ديگر نمي توانستند شاگرداني به سوي خود جلب و معلومات و تجربيات عملي خود را به آنها منتقل كنند.تمامي اين پيشرفتها به وسيله سياست اروپا به شدت كنترل مي شد . »ملاحظه مي كنيد كه اصلا صحبت از يك حركت علمي و جايگزين منطقي در كار نيست و اصلا تحقيق و بحثي در تاريخ نمي بينيم كه مقايسه اي ميان طب رايج و طب سنتي انجام و راي به برتري طب رايج داده باشد.ما منكر پيشرفتهاي پزشكي رايج در زمينه جراحي ، اروتوپدي ، ابزار تشخيصي و خلاصه آنچه به مدد تكنولوژي و مهندسي پزشكي حاصل شده است نيستيم بلكه بحث بر سر اين است كه طب رايج در درمان بياري هاي مزمن ناكام مانده و روز به روز اين ناكامي ها و عوارض استفاده طولاني مدت از داروهاي شيميايي بيشتر رخ مي نماياند.در چنين شرايطي احياء طب سنتي يك ضرورت است كه به قول سعدي :كهن جامه خويش پيراستن            به از جامه عاريت خواستنپيامبر اكرم صلي الله عليه و آله :در شب معراج وقتي به آسمان هفتم صعود كردم هيچ ملكي از ملائك از من گذر نكردند مگر اينكه گفتند اي محمد حجامت كن وامتت را به حجامت كردن و خوردن سياهدانه امر بفرما.تفسير الميزان سوره اسراء آيه 1 پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله :آنقدر جبرئيل در مورد حجامت به من سفارش كرد كه فكر كردم مبادا واجب است .(بحار الانوار ج 62 ص 126 ) شیوه انجام حجامتحجامت از دو مرحله تشکیل شده است:الف) بادكش كردن (Cupping) : كه در گذشته دور از شاخ گاو استفاده مي شده است و هدف از اجراي آن ايجاد محيطي است كه فشار آن كمتر از فشار پيرامون خود باشد تا بدين ترتيب پوست واقع در زير ظرف مكش به درون آن رانده شود. بدین روش التهابي در پوست بوجود مي آيد و از سويي ديگر نوعي كرختي (پارستزي) در پوست حاصل مي گردد كه تيغ زدن را تحمل پذيرتر مي سازد و در عين حال قادر است رفلكسهايي را فعال سازد .ب) تيغ زدن (Scarification): در اين مرحله پس از انجام بادكش اوليه بر موضع حجامت، بادكش برداشته شده و سپس به كمك تيغ خراشهايي را در جهت موازي با محور طولي بدن وارد مي آورند و با بادكش مجدد خون از موضع حجامت جاري مي گرددالبته نحوه کار بطور مکتوب از گذشتگان بدستمان نرسیده و عمدتا براساس تجارب قدیمی انجام می شود. نکته:1) مكانهاي حجامت عبارت از موضعي مي باشد كه حجامت در آن موضع تاكيد گرديده است و شامل ناحيه بين دو كتف، ناحيه پشت ساقها، ناحيه فرق سر، ناحيه چانه مي باشد. گرچه صاحب قانون از ساير نقاط بدن نيز براي حجامت استفاده مي كرده است و وي عمل حجامت را به دو گونه تفسير و مورد استفاده قرار مي داده است كه شامل بادكش تنها و بادكش با تيغ بوده است.2 )به نظر مي رسد كه عمل حجامت منحصر به زمان ظهور اسلام نباشد زيرا هنگامي كه حجامت از سنتهاي پيامبران قلمداد شده باشد احتمال عقلي مي رساند كه در گذشته دور نيز جاري بوده است. دیده شده كه عملي معادل با حجامت موسوم به راكتا موشكا (Racta – moksha) در 2000 سال قبل نيز وجود داشته است كه از آن به عنوان يك روش درماني در اختلالات خون استفاده مي شده است. اين عمل در نوعي از تفكر درماني موسوم به آيورودا (Ayurveda) در هندوستان متداول بوده است و پزشكان آشنا با اين تفكر امروزه آن را در هندوستان و اروپا و آمريكا ترويج مي نمايند.3) از متن احاديث و از مطالعه تاريخ، استنباط مي گردد كه حجامت در بين عرب متداول بوده است. بطوريكه در حديثي از ابي عبدالله (ع) نقل است كه مي فرمايد طب العرب في خمسه شرط الحجامه والحقنه والسعوط والقي والحمام.و امام رضا (ع) در متن رساله ذهبيه از جزئيات انجام حجامت بطور مبسوط صحبت مي فرمايند.الف - خوراك قبل و بعد از حجامت:ائمه‏ معصومين(ع) در احاديث خود به خوراك مناسب براى قبل و بعد از حجامت اشاره فرموده ‏اند كه در اينجا برخى از آن‏ها را بيان می‏كنيم :1- در روايتى از عبدالملك نوفلى آمده كه بر امام صادق(ع) وارد شدم. در دست ايشان انارى ديدم. فرمود:« انارى بياور، چرا كه من از هيچ چيز به اندازه‏ شريك گرفتن در خوردن انار ناراحت نمی ‏شوم. سپس حجامت نمود و امر فرمود كه حجامت كنم و من نيز حجامت كردم. سپس انار ديگرى خواست...»2- در روايت ديگرى حميرى می ‏گويد: « به امام صادق‏(ع) نامه نوشتم و عرض كردم كه من خون و صفرا دارم. زمانى كه حجامت می ‏كنم، صفرا بر من غلبه مى‏كند و زمانى كه حجامت را به تأخير می ‏اندازم خون به م

    

Short Link for this news : http://tabib-khorasan.ir/news201.html