به پایگاه اطلاع رسانی طبيب خراسان | اولين سامانه جامع اطلاع رساني مكاتب طبی كل نگر ايران خوش آمدید.

مشاور :

دکتر جوادي

تاريخ مشاوره : سه شنبه 14/6/1391

تاريخ پاسخ : شنبه 18/6/1391

تحصيلات : نا مشخص

سن : 22

گروه : طب سنتی اسلامی

سوال : برای درمان کمر درد از منظر طب سنتی چه راهکارهایی وجود دارد؟

پاسخ : باتشکرازمشاوره: دوست گرامی درد پشت و دیسک کمر و کمردرد (به انگلیسی: LOW BACK PAIN) مشکل و شکایت شایعی است که بسیاری از افراد در طول زندگی با آن روبرو می‌شوند. آمار نشان می‌دهد که ۸۰٪ از افراد در دوران زندگی خود حداقل یک مرتبه به علت کمردرد به پزشک مراجعه کرده اند.اگرچه علت کمردرد در بسیاری از بیماران ازطریق گزارش‌های بیمار، تست‌های بالینی و آزمایشگاهی و همچنین تجهیزات بخش پزشکی قابل شناسایی است، ولی به دلیل شایع بودن دردهای ناحیه کمر و عوامل مختلفی که در ایجاد آن نقش دارند، تشخیص واقعی و اصلی کمردرد مشکل است.

در ستون فقرات، درصورت ضایعه و درگیرشدن عناصر حساس به درد همانند ماهیچه‌ها و تاندون آنها، رباط‌ها، فاسیا، مفاصل بین مهره‌ای پشتی (مفاصل فاست یا آپوفیزیال)، اعصاب نخاعی و ریشه‌های آنها، عروق خونی و طناب نخاعی به هر دلیلی، احتمال ایجاد درد وجود دارد که ممکن است در همان ناحیه و یا نقاط دورتری احساس گردند.

ستون فقرات شامل 33 مهره به صورت ذیل است:
هفت مهره گردنی
دوازده مهره پشتی
پنج مهره کمری
پنج مهره خاجی که در افراد بالغ به یک استخوان خاجی یا ساکروم تبدیل شده‌اند.
چهار مهره دنبالچه‌ای که در بالغین یک استخوان دنبالچه یا کوکسیکس را ایجاد می‌کنند.

هر مهره از دو قسمت تشکیل می‌گردد:
الف -جسم مهره در جلو
ب - قوس مهره در پشت
جسم و قوس هر مهره به گونه‌ای به یکدیگر اتصال می‌یابند که سوراخ مهره‌ای را ایجاد می‌کنند. سوراخ‌های مهره‌ای در طول ستون فقرات، مجرای نخاعی (مهره‌ای) را به وجود می‌آورند. مجرای نخاعی، طناب نخاعی را در خود جای می‌دهد که به انتهای ترین قسمت آن، مخروط انتهایی می‌گویند. طناب نخاعی (نخاع شوکی) در محل سوراخ پس سری آغاز شده و در مهره اول یا دوم کمری (L1 یا L2) پایان می‌یابد .

بین جسم هر دو مهره، یک دیسک بنام دیسک بین مهره‌ای قرارمی گیرد. دیسک‌های بین مهره‌ای نقش بسیار مهمی در کاهش فشار به ساختارهای ستون فقرات و همچنین تسهیل حرکات آن دارند. هر دیسک خود شامل دو قسمت است:

بخش مرکزی بنام هسته دیسک
بخش محیطی بنام آنولوس فیبروزوس

علل دردهای کمری از نگاه طب کلاسیک
عوامل مختلفی در ایجاد درد کمر نقش دارند و تقسیم بندی های گوناگونی ازنظر مولفان در این ارتباط وجود دارد. صرف نظر از عواملی چون چاقی و نوع شغل، مهمترین علل کمردرد عبارتنداز:

درد مکانیکی کمر
درد کمر با منشاء احشایی
درد کمر التهابی
درد به دلیل عفونت
درد ناشی از تومورها(TUMORS)
درد کمر با منشاء عروقی
درد کمر با مبدا روانی
از میان علت‌های فوق، دردهای مکانیکی شایعترین علت کمردرد هستند.

علل مکانیکال دردهای کمری
۹۰ درصد دردهای کمری از نوع مکانیکال است . بسیاری از از این اختلالات مکانیکال نیز در قسمت پایین فقرات کمری ایجاد می‌شود. درحقیقت ناحیه کمری-خاجی(LUMBOSACRAL)عامل بیشترین دردهای کمری است.

مهمترین علل دردهای مکانیکی ناحیه کمر عبارتنداز:
کشیدگی عضلانی (STRAIN)
پیچ خوردگی (SPRAIN)ها
آسیب مفاصل بین مهره‌ای پشتی(FACET JOINTS)
فتق دیسک بین مهره‌ای
لغزش مهره (SPONDYLOLISTESIS)کمری
انحراف جانبی ستون فقرات(SCOLIOSIS)
آرتروز(OSTEOARTHRITIS)
تنگی مجرای نخاعی
شکستگی‌ها(FRACTURES)
دررفتگی‌ها(DISLOCATION)

معاینه
پزشک با توجه به شرح حال و تاریخچه بیمار، معاینات مختلفی را روی ساختار ستون فقرات و نواحی مرتبط، جهت دستیابی به علت احتمالی درد کمر، شدت و محل آن انجام می‌دهد که ممکن است درارتباط با موارد زیر باشد:
مشاهده ساختمان ستون فقرات به ویژه ناحیه کمری خاجی (LUMBOSACRAL) لمس قسمت‌هایی که احتمال ایجاد درد در آن نواحی وجود دارد. لمس ناحیه دردناک به آگاهی از شدت و نوع درد بیمار کمک می‌کند.
بررسی دامنه حرکتی (ROM) ستون فقرات در جهات مختلف معاینه ماهیچه‌هایی که احتمال کوتاهی در آنها وجود دارد (به خصوص ایلیوپسواس و همسترینگ) بررسی طول اندام‌های تحتانی ، ارزیابی استخوان‌های لگن خاصره (هیپ طرفین و خاجی) جهت بالانس بودن و وجود هرگونه چرخش
آزمون قدرت ماهیچه‌ها به ویژه ماهیچه‌های مچ پا و انگشتان جهت ارزیابی ریشه‌های عصبی
معاینات حسی نواحی اندام تحتانی
انجام آزمون‌های رایج همانند آزمون بلندکردن مستقیم ساق پا (SLR TEST) و تست پاتریک یا فابر (FABER OR PATRICK TEST)
ارزیابی رفلکس‌های مختلف همانند رفلکس جهش زانو و رفلکس سطحی شکمی

تشخیص در طب کلاسیک
علاوه بر معاینه فیزیکی جهت تشخیص علت کمردرد توسط پزشک معالج، احتمال دارد با توجه به شرایط بیمار ابزارهای تشخیصی خاصی نیز درخواست گردد که عبارتنداز:

رادیوگرافی / ام آر آی / سی تی اسکن / اسکن استخوانی / میلوگرافی / آزمایش خون