به پایگاه اطلاع رسانی طبيب خراسان | اولين سامانه جامع اطلاع رساني مكاتب طبی كل نگر ايران خوش آمدید.

پاسخ : باتشکرازمشاوره: دوست گرامی شما دچار انگل کرمک شده اید ، کرمک، کرم سنجاقی (Enterobius (Oxyuris)Vermicularis ) اسامی دیگر این انگل میباشد.

نام بیماری: Enterobiasis, Oxyuriais
به این کرم اکسیور، کرم سنجاقی(pinworm) . کرم نخی ( thread worm)، کرم نشیمنگامی‏و کرمک گفته می‏شود وانسان تقریبا تنها میزبان آن است.

اپیدمیولوژی
کرمک در هر سنی ( از نوزادی گرفته تا پیری)ممکن است دیده شود ولی بدلیل ارتباطها، رفتارها و چرخه زندگی کرم، بیماری در سنین پیش دبستانی و دبستانی شایعتر است.

جهان : کرمک شایعترین عفونت انگلی انسان بوده و گسترش جغرافیایی آن بسیار وسیع است . در کل، عفونت در نواحی معتدل و سرد شایعتر است.

ایران: تقریبا در تمامی‏نواحی ایران گسترش داشته و بطور متوسط ۳۰ تا ۴۰% افراد در مناطق غیر بهداشتی به آن مبتلا می‏باشند.

مورفولوژی
کرم بالغ:
کرمک به شکل یک نخ باریک کرم رنگ بوده، اندازه جنس ماده آن ۸ تا ۱۳ میلیمتر و طول ۳/۰ تا ۵/۰ میلیمتر قطر داشته، دم آن مخروطی و نوک تیز(سر سوزن) بوده و سوراخ تناسلی در یک سوم قدامی‏فوقانی بدن قراردارد.

کرم نر ۲ تا ۵ میلیمتر طول و ۱/۰ تا ۲/۰ میلیمتر قطر داشته و قسمت دمی‏آن برروی خود پیچیده و دارای یک اسپیکول است . انتهای قدامی‏(دهان) کرم دارای سه لب کوچک و دوباله کوتیکولی سری (Cephalic alae) است.

تخم: تخم کرمک بیضی شکل (سه بعدی) و معمولا نامتقارن و به ابعدد ۲۵×۵۵ میکرون بوده و معمولا درون آن لارو دیده می‏شود رحم کرم ماده بارور شده حدود ۱۱ تا ۱۵ هزار تخم دارد.
در حرارت اطاق (۱۰ تا ۲۰ درجه سانتیگراد) و رطوبت کم(۴/۰ تا ۳۰%)حدود ۱۰% تخمها برای مدت ۲ روز زنده می‏مانند و در هوای گرم(۳۶ تا ۳۷ درجه سانتیگراد) و رطوبت نسبی ۳۸ تا ۴۰% کمتر از ۱۰% تخمها برای مدت ۳ ساعت زنده می‏مانند.
نکته: نور خورشید و لامپ‏های UV باعث از بین رفتن لارو تخمهای کرمک می‏شوند ولی کلری که به آب استخرها اضافه می‏شود تاثیری برروی آنها ندارد.

بیماریزایی و تظاهرات بالینی
بیماریزایی کرمک بجز موارد استثنایی و نادر تقریبا مربوط به مهاجرت کرمک ماده به اطراف مقعد و در نتیجه خارش مقعد و پرینه است که معمولا در شب‏ها بارز و شدیدتر است و به این دلیل موجب اختلال خواب شخص(خصوصا کودکان) شده و این مسئله خود می‏تواند موجب خستگی، بی قراری و عصبانیت شود. علائم دیگری همچون خارش بینی، دندان قروچه و کابوس‏های شبانه را نیز به آن نسبت داده اند. در موارد آلودگی شدید ممکن است دل درد، رنگ پریدگی و اسهال نیز دیده شود.

پیشگیری
ناخن‏ها بایستی کوتاه شود(در ۵۰% موارد تخم در زیر ناخن یافت می‏شود)و لباس‏های زیر، لباس خواب و ملافه‏ها جمع آوری و شسته شوند و نیز با جاروبرقی منزل جاروب شود.

تدابیر درمانی
الف- درمان پیشنهادی در طب کلاسیک
داروی انتخابی برای درمان کرمک در طب کلاسیک مبندازول یا پیرانتل پاموات است(هر دو در ۹۰% موارد موثر هستند)اما در صورت لزوم می‏توان از پیروینیوم پاموات و یا پیپرازین نیز استفاده نمود.
جهت درمان کامل بایستی ۲ هفته بعد درمان تکرار شود. دوز مبندازول تک دوز ۱۰۰ میلی گرم و دوز پیرانتل پاموات تک دوز mg/kg11(حداکثر یک گرم) است. از آنجائیکه انتقال آلودگی بسیار آسان صورت می‏گیرد، لذا بهتر است تمامی‏اعضاء خانواده (و حداقل افراد علامت دار) نیز درمان شوند.

ب- پیشنهاد درمانی ما
1- رعایت موارد ذکر شده در بند پیشگیری
2- انجیر شبی 7 عدد میل شود
3- اسفند روزی یک قاشق چایخوری با آب میل شود
4-پرهیز از مصرف سردیجات
*دوره درمان تا 3 هفته رعایت شود