هرگاه عناصر مختلف (منظور عناصر چهارگانه طب سنتی؛ آب، خاک، آتش و باد است) در هم بیامیزند،از آمیختن آنها با هم و فعل و انفعال آنها با یکدیگر، کیفیت یکسان و جدیدی بوجود می آید که آن را مزاج گویند. در واقع مزاج، کیفیتی است که حاصل از اختلاط و درهم آمیختن عناصر است. مقدار و نسبت موجود از هرکدام از این ارکان،تعیین کننده کیفیت جسم حاصل است
پس در جهان آفرینش بی نهایت مزاج داریم، زیرا نسبت آمیختن عناصر بسیار متفاوت است.پس مزاج هیچ دو شخصی نمی تواند برابر باشد(مانند اثر انگشت) .اگر بدن انسان از مقادیر متناسب خاک ، آب ، هوا و آتش تشکیل شده باشد مزاج معتدل بوجود می آید.
انواع مختلفی از مزاج تعریف شده است، مثل
مزاج جبلی یعنی مزاجی که فرد با آن به دنیا می آید
مزاج صحی یعنی مزاجی که فرد با آن مزاج احساس سلامتی می کند
مزاج مرضی یا سوء مزاج :یعنی مزاجی که فرد با آن مزاج احساس بیماری می کند
برای آگاهی از مزاج فرد باید دقت داشت که او در کدام یک از حالات فوق است.