به پایگاه اطلاع رسانی طبيب خراسان | اولين سامانه جامع اطلاع رساني مكاتب طبی كل نگر ايران خوش آمدید.

به عبارت ديگر بر اساس آمارهای منتشره توسط (WHO) ، تنها بين 35 تا 70 هزار گونه گياه دارويی در طول زمان برای حداقل يك يا چند بار مورد مصرف قرار گرفته است. در حال حاضر، 25% از داروهای موجود، منشأ گياهی دارند و 12% داروها نيز از منابع ميكروبی ساخته شده اند. پتانسيل توليد داروهاي گياهی در طبيعت بسيار بالاست. برای نمونه گفته ميشود 125000 گونه گياه دارويی در جنگلهای استوايی جهان يافت ميشود. ارزش اقتصادی و تجاری گياهان دارويی فوق العاده زياد است. در بعضی آمارها ارزش تجارت جهانی گياهان دارويی بالغ بر 43ميليارد دلار در سال برآورد شده و طی آمار منتشره در اينترنت فروش فرآورده های گياهی در سال 1997 بالغ بر 3/24 ميليارد دلار آمريكا بوده است.
گرايش عمومی جامعه به استفاده از داروها و درمانهای گياهی و به طور كلی فرآورده های طبيعی به ويژه در طی سالهای اخير روبه افزايش بوده و مهمترين علل آن، اثبات اثرات مخرب و جانبی داروهای شيميايی از يك طرف و ايجاد آلودگيهای زيست محيطی كه كره زمين را تهديد ميكند از سوی ديگر بوده است. بيش از 60% مردم آلمان و بلژيك و 74% انگليسيها تمايل به استفاده از درمانهای طبيعی گياهی دارند. ضمن اينكه طبق آمار سازمان بهداشت جهانی بالغ بر 80% مردم جهان به ويژه در كشورهای در حال توسعه و نواحی فقير و دور افتاده عمده ترين نيازهای درمانی خود را از گياهان دارويی تأمين ميكنند. از سوی ديگر گياهان دارويی جزء ذخاير و منابع طبيعی هستند و بسياری از كشورها كم يا زياد از يك چنين منبعی برخوردارند كه نوع، تعداد و تنوع گونه های گياهی بر اساس شرايط و موقعيت جغرافيايی هر منطقه متفاوت است. متأسفانه سودآوري های كلان اقتصادی و توجه روز افزون به تجارت جهانی گياهان دارويی، مشكلات و مسائل ناگواری را برای اين منابع به وجود آورده و نسل گونه های گياهی را با خطر انقراض مواجه ساخته است. چرا كه بخش عظيمی از تجارت، مربوط به گونه های گياهی دارويی است كه از طبيعت جمع آوری شده و بعضا با شيوه های نادرست، نه تنها به انقراض نسل گونه ها می انجامد بلكه تنوع زيستی منطقه و جهان را نيز با خطر نابودی مواجه می سازد.
استفاده مطلوب، منطقی و بهينه از اين منابع كه به لحاظ فناوری بسيار كم هزينه تر و ساده تر از صنايع دارويی شيميايی است، می تواند ضمن تأمين بخشی از نيازهای عمده بهداشتی و درمانی جامعه از خروج مقادير متنابهی ارز جلوگيری نموده و مانع گسترش وابستگی به بيگانگان شود. بنا بر اين با اتخاذ سياستها و راهكارهای مناسب و مبتنی بر يك شناخت واقع گرايانه از وضعيت موجود اين منابع و كاربرد روشهای علمی و صحيح در تمام ابعاد اعم از كاشت، داشت، برداشت و بهره برداری صنعتی و اقتصادی آن، چه از طبيعت وچه به صورت كشت مكانيزه، ميتوان به دركی واقعی و اصولی در خصوص نقش و بازدهی گياهان دارويی در جوامع رو به رشدی همچون ايران رسيد و علاوه بر حفظ و حراست از اين سرمايه های ملی به شكوفايی و توسعه پايدار جامعه نيز دست يازيد.ترکیبات مهم گیاهان دارویی

هر ماده که در گیاهی پیدا می‌شود دارای نقش خاصی در گیاه می‌باشد. ماده می‌تواند در ساختمان گیاه برای انجام اعمال حیاتی بکار رفته باشد، ماده می‌تواند در ساختار خواص فیزیکی و شیمیایی گیاه نقش داشته باشد.


روغنهای عطری: مواد عطری ، درمان بخش تمیز کننده، ضد عفونی کننده، محرک اشتها ، هضم کننده غذا ، ضد درد ، ضد نفخ معده و روده و ضد اسپاسم عضلانی می‌باشند.


آلکالوئیدها: انواع مواد مخدر از جمله مرفین ، کدئین و کوکائین در شمار آلکالوئیدها هستند. هر کدام از این مواد نقش مخصوص و معین د درمان بیماریها دارند.


مواد پروتئینی: مواد پروتئینی از ترکیب اسیدهای آمینه ایجاد شده‌اند نصف اسیدهای آمینه را انسان قادر به سنتز آنها نیست و باید توسط تغذیه گیاهی و جانوری وارد بدن شوند.


مواد تلخ مزه: بسیاری از گیاهان دارای مزه تلخ مزه هستند مانند کاسنی که خواص دارویی و درمانی دارد. مواد تلخ مزه غیر سمی محرک اشتها بوده و تحرک کننده بسیاری از اندامهای برای فعالیت بیشتر مانند کبد و کیسه صفرا هستند.


فلاونوئیدها: فلاونوئیدها مواد موثری هستند که عمدتا در گیاهان عالی یافت می‌شوند این مواد انواع سموم در بدن را خنثی می‌کنند.

تاننها: خاصیت ضد درد دارند، لثه‌ها و پوست دهان را محکم و تمیز می‌کنند. اثر مثبت روی جدار معده و روده‌ها دارند.


مواد لعاب‌دار: وظیفه این مواد این است که مایعات را به این مواد متصل می‌کنند. این مواد موجب کاهش کلسترول خون می‌شوند. گیاه پنیرک ، ختمی و بارهنگ ، غنی از مواد لعاب‌دار هستند.


از دیگر مواد موجود در گیاهان دارویی‌ می‌توان به ویتامینها ، اسیدهای گیاهی و قندها اشاره کرد.