به پایگاه اطلاع رسانی طبيب خراسان | اولين سامانه جامع اطلاع رساني مكاتب طبی كل نگر ايران خوش آمدید.

پاسخ : باتشکرازمشاوره : ابتلای به بیماریهای گرم و سرد در طول زندگی و حتی ام اس و ... بیشتر از عدم آشنایی با تغذیه صحیح است،حفظ سلامتی و درمان با خوردنی ها و آشامیدنی های مناسب از اهمیت خاص برخوردار هستند. بسیاری از اصول ضروری برای زندگانی مانند تغییرات فصلی درجه حرارت و محیط روانی خارج از اراده و خواست ما می باشد، ولی مصرف غذا کاملا قابل برنامه ریزی است. غذا ماده خام تولید چهار خلط می باشد، بنابراین کیفیت و کمیت غذای مصرفی اثر مستقیم بر روی کیفیت و کمیت اخلاط تولید شده دارا می باشد.
اگرچه بیشتر بیماریها به علت عدم توجه مردم به تغذیه صحیح می باشد، متأسفانه در آموزش آن کوتاهی می شود و نقش کلیدی در این رابطه به عامل عفونی و مهاجم داده می شود. آموزش تغذیه صحیح یک ابزار مهم سلامتی است که پزشک می تواند بیماران خود را با آن مسلح نماید. این روش براحتی قابل آموزش است و برای عامه مردم قابل درک می باشد و از نظر اجرائی با مشکل خاصی مواجه نیست.
از آنجا که مصرف خوراکیها و آشامیدنیها می تواند براحتی تحت کنترل قرار گیرد، فرد می تواند به مقدار قابل توجهی کنترل اخلاط تولید شده و متعاقب آن میزان سلامتی خود را برعهده گیرد.

تئوریهای مختلف در رابطه با علت گرمی و سردی غذاها و داروها تئوریهای مختلف در رابطه اینکه چرا با مصرف بعضی از مواد مانند خرما و عسل و فلفل در بدن گرمی ایجاد می شود و با مصرف بعضی دیگر در بدن سردی ایجاد می گردد، مطرح می باشد که در ذیل بعضی از آنها ارائه گردیده است:
1ـ مواد با ورود به بدن سیستم خودکار عصبی را تحت تأثیر قرار
می دهند. مواد گرم فعالیت سیستم سمپاتیک را افزایش داده و مواد سرد فعالیت سیتم پاراسمپاتیک را افزایش می دهند.
2ـ مواد غذائی با ورود به بدن سیستم غدد درون ریز را متأثر می نمایند. مواد گرم فعالیت غده تیروئید و ترشح تیروکسین را افزایش می دهند و متابولیسم پایه و تولید انرژی بالا می رود و مواد سرد فعالیت تیروئید و ترشح تیروکسین را کاهش داده و متابولیسم پایه و تولید انرژی کم می گردد.
3ـ مرحوم استاد دکتر مصطفوی معتقدند با ورود غذا به بدن سیستم عصبی ارادی و خودکار شناخته شده و شناخته نشده و همچنین سیستم غدد درون ریز شناخته شده و شناخته نشده تحت تأثیر قرار می گیرند و موادی که فعالیت کل سیستم را بالا می برد گرم هستند و موادی که فعالیت سیستم را کاهش می دهند سرد نامیده می شوند.
4ـ بعضی از غذاها با ورود به بدن تولید آنزیمهای گوارشی را افزایش می دهند این مواد گرم هستند. این نظریه جزئی از نظریه سوم می باشد، زیرا تولید آنزیمهای گوارشی و ترشح آن تحت تأثیر سیستم اعصاب و غدد درون ریز می باشد.

تغذیه در طب سنتی ایران:
غذاها اهمیت خاصی درحفظ وسلامتی انسان دارند. ازنظر طب سنتی ایران، انسانها بایكدیگر تفاوت مجزایی وساختمانی دارند وهریك كتاب جداگانه ای محسوب می شوند. بدین ترتیب بر پزشک حكیم واجب است كه مزاج شخص را مشخص نموده و به مشخصات ساختمانی آن توجه كامل نماید و سپس برای هر فرد تدبیر غذایی مناسب وتدابیر دیگر را تجویز نماید و یا اینکه فرد با مطالعه دقیق این کتاب مزاج و سپس مواد غذایی مناسب خود را مشخص نماید.
غذاها ازدیدگاه حكما علاوه براینكه بدل ما یتحلل می گردند(جایگزین مواد مصرف شده) و انرژی لازم برای حرکت و سوخت ساز و ترمیم بافتها را تأمین می کنند، در کل بدن و همچنین اعضای مختلف بدن اثرات مثبت یا منفی ازخود به جای می گذارند وجسم وروان شخص را تحت تأثیر قرار می دهند، پس به همین علت لازم است انسان علاوه بر رعایت مسائل الهی(حلال و حرام) در هنگام تهیه غذا، دقت كافی درانتخاب آنچه كه می خورد و می آشامد داشته باشد تا تعادل مزاجی وسپس نفسانی او به هم نخورد بتواند راه حق و حقیقت را بیابد.
خداوند متعال در این رابطه می فرماید « فلینظر الانسان الی طعامه ـ عبس24»
ترجمه: لازم است انسان به غذای خود بادیده تحقیق بنگرد. عدم توجه به این نكته می تواند موجب صدمات وخسارات مادی ومعنوی برای بشر باشد .حكما به این اثرات ونكات ظریف توجه كامل داشته اند وبا انجام آزمایشات مختلف وكسب تجربیات فراوان طی قرنها ی متمادی غذاهارا به 18 خانواده طبقه بندی كرده اند.

تفاوت رژیم غذایی در فصل های مختلف
با توجه به اینکه فصل بهار گرم و تر و فصل تابستان گرم و خشک و فصل پائیز سرد و خشک و نهایتاً فصل زمستان سرد و تر می باشد، حکما معمولاً رژیم غذایی کلی و سالم برای فرد را با تغییراتی متناسب با فصل همراه می ساختند که تعادل مزاجی برهم نخورد.
در فصل های گرم بخصوص تابستان از غذاهای سردی بخش و رطوبت بخش مانند ماست و خیار، پنیر و هندوانه بیشتر توصیه می شد و در فصل های سرد بخصوص زمستان استفاده از غذاهای گرمی بخش مانند کره، عسل، بادام، فندق و پسته همراه غذاهای اصلی استفاده می گردید.

روش تغذیه صحیح
غذاهای اصلی انسان، گوشت، گندم، شیرینی(درحد اعتدال) و نوشیدنی مناسب می باشد، و افراط و تفریط در استفاده از مواد غذایی بدون در نظر گرفتن وضعیت مزاجی مضر است.

تقسیم بندی خواص غذا ا بر اساس مزه آنها:
1-غذای شیرین:
خاصیت غذایی زیادی دارد و باعث ایجاد حرارت معتدل می شود . فربه کننده است، سازگار با طبیعت
برودت غذای ترش و ضرر ناشی از آن را بر روی اعصاب را گرفته و هیجان بادها را دفع می نماید .ونیز غذای ترش جلوی عطش و گرمی غذا های شور را می گیرد .
2-غذای ترش:
خاصیت غذایی کمی دارد .معتدل مایل به تبرید(خنک)،تلطیف کننده،لاغر کننده بدن،ناسازگار با طبیعت،خاصیت تلطیف وتقطیع معتدل دارد .
رفع گرمی و تشنگی غذا های شیرین را نموده واز تولید صفرا و تهیج خون و ایجاد سده در بدن جلوگیری می کند .
3-غذای شور :
گرم کننده تر از شیرین ،خشک کننده ،بدون خاصیت غذایی و مانع عفونت است .مانع از آنست که غذای ترش در اعصاب نفوذ کند . و از آروغ ترش و سوزندگی در معدهکه از ترشی غذا تولید می شود جلوگیری می نماید .
غذای شور بی میلی به غذا را از بین می برد و اشتها را بر می گرداند و سیری کاذب را بر طرف می سازد .غذای شور سستی دستگاه هاضمه را که بر اثر خوردن مواد چربی در بدن بروز نموده را اصلاح می کند.
4-غذای تلخ:
بیشتر از شور گرم کننده بدن است بدون خاصیت غذایی ،تلطیف و تقطیع کننده مانع آنست که غذای شیرین تولید سده نماید و جلوی بسیاری از ضرر های غذا ی شیرین را می گیرد .
5-غذای تند و تیز :
بیش از غذای تلخ حرارت بخش ودر حکم دارو است . غذا را تقطیع و تلطیف می کند .
این دو نوع غذا باعث لطیف ساختن و تقطیع سایر غذا ها می شود .
غذای تند تولید حرارت می کند .
6-غذای بی مزه :
بعضی از انواع آن گرم کننده و بعضی خنک کننده ،و هردو در خاصیت خود معتدل است بیشتر غذا ها از این ماده تشکیل شده اند و اساس تغذیه و نشر و نمو بدن را تشکیل می دهند.
7-غذای چربی:
خیلی نزدیک به مواد بی مزه می باشند و بدن را به اعتدال گرم می کند . ماهیت سست نمودن و تبیین مزاج را دارند .
شوری و خشکیدگی و خشک کنندگی و تحریک عصبی و زبری دستگاه گوارش را که از خوردن غذای شور پدید آمده است از بین می برد .
غذاهای قابض:
خاصیت اسهالی غذاهای شیرین و چرب را دفع می کند و از سستی معده که بر اثر خوردن آنها عارض شده است جلوگیری می کند .
در مقابل غذا های شیرین خشونتی را که پس از خوردن غذای قابض عارض می شود بر طرف کرده و از شدت قبض مزاج جلوگیری می کند .
غذای چرب همین عمل را با غذای قابض می نماید .بجز آنکه علاوه بر کم کردن خشونت
سینه مانع تولید خون سود آوری می شود .

غذای چرب و بی مزه:
غذای چرب تقلیظ می کند و غذای بی مزه علاوه بر تقلیظ،،تبرید هم می نماید .
هرگاه در یک غذا شیرینی و ترشی توام باشد به اعتدال ،تقطیع و تلطیف می نماید .نه گرم و نه خارج از اندازه تبرید می کند مانند سکنجبین.
-چون شیرینی و چربی در غذایی جمع شوند،غذایی سنگین را تشکیل می دهند ((حلوا))
-چون تلخ وقابض با هم باشند احشاء را تقویت می نمایند وسده ها را باز می کند و سنگ ها را پراکنده سازد مانند ((زنجبیل شامی))

دوست گرامی توصیه میشود ابتدا با مزاج خود و مزاج بیماری خود آشنا شوید ،مواد غذای و دارو ها بر اساس مزاج شما تنظیم شوند،در صورت رعایت تغذیه صحیح از ابتلا به بیماریهای دیگر یا سردی و گرمی بیماریزا نگران نباشید. برای شناخت مزاج خود میتوانید به سایت طبیب خراسان مراجعه کنید.(TABIB-KHORASAN.COM).