تاريخ مشاوره : يکشنبه 9/7/1391
تاريخ پاسخ : دوشنبه 10/7/1391
تحصيلات : فوق ليسانس
سن : 24
گروه : طب سنتی اسلامی
سوال : باسلام
میخواستم در مورد حجامت، فواید و مضررات آن بدانم. اینکه در طب چه جایگاهی دارد و آ یا تصیه می شود؟
با توجه به اینکه در سطح کشور در بسیاری از جاها ارایه می شود ،میخواستم نظر شما را در این رابطه بدانم.
باتشکر
پاسخ : با تشکرازمشاوره : کاربر گرامی حجامت یک روش درمانی قوی در طب سنتی برای دفع سموم بدن و اخلاط نامناسب است که در عمل موجب درمان خیلی از بیماریهای ناشی از عدم تعادل اخلاط بدن میشود.هر کسی متناسب با مزاج وسن و جنس و فصول سال یک تا سه مرتبه در سال بصورت پیشگیری از بیماری میتواند حجامت کند.
در مورد زمان انجام حجامت موارد زیر ارائه میشود
1- فصول:
حجامت در فصل بهار و بعد از آن پاییز بیشتر از سایر فصول توصیه شده است و در سرما و گرمای شدید کمتراز بقیه اوقات انجام می شود و این امر در فصد و سایر استفراغات بدن نیز باید رعایت شود.
2- ماهها:
در کانون اول ( از ماههای رومی ) که تقریباً معادل دی ماه است فصد و حجامت نهی و در ماه آذار رومی (معادل فروردین ) توصیه به آن شده است.
3- روزهای ماه :
اول و آخر ماه قمری برای حجامت مناسب نیست چرا که اخلاط در بدن ساکن هستند و میل به باطن دارند. در زمان غلبه نور ماه (14 و 15 ماه قمری) نیز حجامت مناسب نیست چرا که اخلاط لطیفه خفیفه بیشتر میل به ظاهر دارند اما از زمانی که ماه شروع به نقصان می گذارد یعنی 16 و 17 ماه بهترین زمان برای انجام حجامت است. زیرا در این زمان اخلاطی که در نیمه ماه به سطح آمده بودند اخلاط رقیق آن به عمق بازگشته و اخلاط غلیظ تر در سطح باقی می مانند و حجامت در این زمان اخلاط غلیظ بیشتری را خارج می کند .
در برخی روایات اسلامی روزهای 17 و 19 و 21 ماه مورد تأکید قرار گرفته است. همچنین امام رضا (ع) در رساله ذهبیه می فرماید: هر گاه تصمیم به حجامت داشتی از روزهای 15- 12 ماه قمری انجام بده که برای سلامتی بدنت بهتر است و هنگامی که ماه کامل شد حجامت نکن مگر آن که اضطراری داشته باشی چرا که خون با کاسته شدن از هلال ماه کم و با زیاد شدن آن زیاد می شود.
همچنین روزهای ابری و طوفانی، روزهای نامناسب برای حجامت دانسته شده اند.
4- ایام هفته:در منابع طب سنتی روز خاصی مورد تأکید یا تحذیر قرار نگرفته است جز صاحب خلاصةالحکمه که از حجامت در سه شنبه آخرماه نهی کرده است. اما در روایات اسلامی مطالب گوناگونی بیان شده است که گاهی به ظاهر متضاد نیز به نظر می رسد که این اختلاف احتمالاً به جهت اختلاف در ماههای مختلف و طبع فرد سئوال کننده باشد. ولی آنچه در این زمینه می توان به طور قطع بیان کرد حجامت در روز جمعه است که در صورتی که ضرورت جدی وجود نداشته باشد نهی شده است. 5- ساعت: ساعت دوم روز در فصل گرما و ساعت سوم و چهارم در فصل سرما بهترین ساعات انجام حجامت هستند. بهترین ساعت حجامت در روز زمانی است که گرما به سردی میل می کند چرا که حرارت باعث ذوب خون می شود پس اخراج آن را آسان می کند ولی نباید در حرارت خیلی شدید انجام گیرد. همچنین اگر حجامت در ظهر انجام شود به ناچار باید قبل یا بعد از آن غذا (ناهار) میل نمایند که هر دوی آنها به دلایلی که بعداً ذکر خواهد شد مضر بدن می باشد. همچنین در ظهر اخلاط خفیفه لطیفه صالحه بیشتر از خلط غلیظه کثیفه فاسده به سطح می آیند و حجامت در این هنگام باعث خروج خلط لطیف صالح می شود برخلاف فصد که چون جذب از باطن می کند در این ساعات توصیه می شود. نکته : در روایات تاکید شده است که هرگاه ضرورت برای حجامت وجود داشت آیة الکرسی خوانده و حجامت انجام شود.ملاحظات قبل از حجامت: 1- حمام : پس از استحمام نباید حجامت کرد مگر کسی که خون او غلیظ باشد تا در اثر توقف در حمام و بخارات آب گرم رقت در خون حاصل شود و یک ساعت پس از حمام استراحت نموده و بعد حجامت کند. پس واضح است که حجامت در حمام نیز مجاز نیست. 2- غذا خوردن:الف) حجامت در زمان گرسنگی: خالی بودن معده در زمان انجام حجامت باعث ریختن صفرا به آن و ایجاد ضعف و بیماریهای صفراوی می شود. بعلاوه باعث خروج بیشتر اخلاط صالحه به جای اخلاط غلیظه کثیفه فاسده می شود. در احادیث نیز از حجامت در حال گرسنگی نهی شده است. ب) حجامت در زمان سیری: حجامت بلافاصله پس از خوردن و قبل از هضم غذا باعث جذب غذای نضج نیافته به سوی عضو مورد حجامت شده و ایجاد بیماریهایی از جمله برص می کند. که در صورت اضطرار باید قبل از حجامت ، تنقیه یا قی انجام داد. ج) استفاده از تریاق : در افرادی با خون غلیظ و سوداوی باعث رقیق شدن خون می شود. 3- جماع : بین جماع تا حجامت حداقل باید 12 ساعت فاصله باشد. رعایت سن در انجام حجامت: قبل از 2 سالگی و بعد از 60 سالگی نباید حجامت کرد. گرچه این منع، منع مطلق نیست و بسته به شرایط بیمار و تشخیص طبیب تغییر می کند چنانکه صاحب خلاصه در درمان نوعی بیماری طحال در شیر خواران حجامت طحال را شرح داده و توصیه نموده است. پس از 60 سالگی زمان غلبه برودت بر بدن و کاهش حرارت و رطوبت غریزی است و با توجه به اینکه حجامت بیشتر خون رقیق را خارج می کند باعث غلبه خشکی بر پوست و زیادی غلظت خون می گردد. اما فصد به شرط وجود قوت تا آخر عمر انجام می شود. اما در روایات اسلامی تاکید بر حجامت اطفال زیر دو سال شده است . امام صادق می فرماید : چون کودک به سن چهار ماهگی رسید ماهی یک بار او را حجامت کنید که رطوبت و لعاب او را خشک می کند ( یعنی لعاب دهان ) و حرارت را از سر و بدنش پایین می آورد . *انجام حجامت برای پیشگیری از بیماریها و درمان بیماریهاست ، ولی خون دادن به معنی هدیه بخشی از وجود زنده فرد برای زندگی دیگران است. و فصد و زالو درمانی برای بیماریهای خاصی انجام میشود و کاربرد عام ندارندموفق باشید 
ابلاغ حکم نماینده موسسه حجامت ایران در استان خراسان شمالی
