در اثر ورود يك آنتي ژن به بدن پس از آماده سازي آن توسط A.P .c سلولهاي T.cell و B.cell فعال مي شوند و آن را از بين مي برند پس از اينكه بدن از آنتي ژن پاك شد طي مكانيسمهاي پيچيده اي ( يكي از اين مكانيسمها تئوري Net work است ) توليد آنتي بادي متوقف مي شود و ديگر رده سلول ( colon ) فعال نمي شود .
اما تعدادي از سلولهايي كه در از بين بردن آن آنتي ژن نقش داشتند به سلولهاي خاطره يا memory cell تبديل مي شوند . پديده حافظه اي در سيستم ايمني فوق العاده مهم مي باشد و با همين پديده است كه در اثر ابتلاء به بعضي از بيماريها براي يكبار مصونيت هميشگي ايجاد مي شود ويا در بسياري از موارد يكبار ابتلاء به يك بيماري عفوني براي مدتي ( چند ماه يا چند سال ) مصونيت ايجاد مي كند . در خيلي از موارد يكبار ابتلاء سبب مي شود در موارد بعدي ابتلاء بيماري سبك بوده و در مدت كوتاهي بهبودي حاصل شود و ضايعات كمتري بر جاي بماند.
سلولهاي Memory سبب پاسخ ايمني بر عليه آنتي ژني كه سبب اين حافظه در سيستم ايمني شده است ، مي شود . جالب است كه اين پاسخ علاوه بر اينكه زودتر از مرتبه اول ورود آنتي ژن به بدن ايجاد مي شود نيز مي باشد و آنتي ژن با شدت بيشتر و زمان كوتاهتري از بين مي رود.
در كلينيك براي ايجاد پديده memory از واكسيناسيون استفاده مي كنند . يكي از دلايل تلقيح دوزهاي ياد آوري واكسنها ( booster dose ) همين موضوع مي باشد.
مدت زمان مصونيت بستگي به طول عمر سلولهاي خاطره اي دادر كه از چند هفته تا چند ماه و چند سال و گاهي تا آخر عمر است . چون متعاقب حجامت عفونتها با شدت كمتري ايجاد مي شوند و طول دوره بيماري نيز كاهش مي يابد به نظر مي رسد كه سيستم memory فعالتر مي شود . سيستم ايمني به كمك حافظه خود كه فعالتر شده با آمادگي بيشتري به مقابله بر مي خيزد و زودتر بهبودي را به ارمغان مي آورد .
حال اين سؤال مطرح مي شود كه حجامت با چه مكانيسمي سيستم memory را ممكن است فعال كند ؟
پاسخ به اين سؤال موضوع تحقيقي مي باشد كه همت همكاران و علاقمندان را مي طلبد.