تاريخ مشاوره : جمعه 25/1/1391
تاريخ پاسخ : يکشنبه 3/2/1391
تحصيلات : ليسانس
سن : 23
گروه : طب سنتی اسلامی
سوال : سلام
1- نحوه ی مصرف غذاهایی که برای اخلاط اربعه مضر هست,چگونست؟
یعنی اگر کسی دارای خلط صفراوی باشد غذاهایی(ماکارانی,آش رشته و ...) که برای این خلط مضر میباشد را نباید اصلا مصرف کند؟یا اگر میشود مصرف کرد به چه نحوی باید مصرف شود؟
2-کسانی که داری خلط صفراوی سوداوی باشند چه غذاهایی برای آنها مضر و چه غذاهایی برایشان مفید است؟
با تشکر و آرزوی توفیق از باری تعالی
پاسخ : با تشکرازمشاوره : کاربر گرامی حفظ سلامتی و درمان با خوردنی ها و آشامیدنی های مناسب از اهمیت خاص برخوردار هستند. بسیاری از اصول ضروری برای زندگانی مانند تغییرات فصلی درجه حرارت و محیط روانی خارج از اراده و خواست ما می باشد، ولی مصرف غذا کاملا قابل برنامه ریزی است. غذا ماده خام تولید چهار خلط می باشد، بنابراین کیفیت و کمیت غذای مصرفی اثر مستقیم بر روی کیفیت و کمیت اخلاط تولید شده دارا می باشد.
اگرچه بیشتر بیماریها به علت عدم توجه مردم به تغذیه صحیح می باشد، متأسفانه در آموزش آن کوتاهی می شود و نقش کلیدی در این رابطه به عامل عفونی و مهاجم داده می شود. آموزش تغذیه صحیح یک ابزار مهم سلامتی است که پزشک می تواند بیماران خود را با آن مسلح نماید. این روش براحتی قابل آموزش است و برای عامه مردم قابل درک می باشد و از نظر اجرائی با مشکل خاصی مواجه نیست.
از آنجا که مصرف خوراکیها و آشامیدنیها می تواند براحتی تحت کنترل قرار گیرد، فرد می تواند به مقدار قابل توجهی کنترل اخلاط تولید شده و متعاقب آن میزان سلامتی خود را برعهده گیرد.
تئوریهای مختلف در رابطه با علت گرمی و سردی غذاها و داروها
تئوریهای مختلف در رابطه اینکه چرا با مصرف بعضی از مواد مانند خرما و عسل و فلفل در بدن گرمی ایجاد می شود و با مصرف بعضی دیگر در بدن سردی ایجاد می گردد، مطرح می باشد که در ذیل بعضی از آنها ارائه گردیده است:
1ـ مواد با ورود به بدن سیستم خودکار عصبی را تحت تأثیر قرار می دهند. مواد گرم فعالیت سیستم سمپاتیک را افزایش داده و مواد سرد فعالیت سیتم پاراسمپاتیک را افزایش می دهند.
2ـ مواد غذائی با ورود به بدن سیستم غدد درون ریز را متأثر می نمایند. مواد گرم فعالیت غده تیروئید و ترشح تیروکسین را افزایش می دهند و متابولیسم پایه و تولید انرژی بالا می رود و مواد سرد فعالیت تیروئید و ترشح تیروکسین را کاهش داده و متابولیسم پایه و تولید انرژی کم می گردد.
3ـ مرحوم استاد دکتر مصطفوی معتقدند با ورود غذا به بدن سیستم عصبی ارادی و خودکار شناخته شده و شناخته نشده و همچنین سیستم غدد درون ریز شناخته شده و شناخته نشده تحت تأثیر قرار می گیرند و موادی که فعالیت کل سیستم را بالا می برد گرم هستند و موادی که فعالیت سیستم را کاهش می دهند سرد نامیده می شوند.
4ـ بعضی از غذاها با ورود به بدن تولید آنزیمهای گوارشی را افزایش می دهند این مواد گرم هستند. این نظریه جزئی از نظریه سوم می باشد، زیرا تولید آنزیمهای گوارشی و ترشح آن تحت تأثیر سیستم اعصاب و غدد درون ریز می باشد.
اصطلاحات تغذیه در طب سنتی ایران:
غذاها اهمیت خاصی درحفظ وسلامتی انسان دارند. ازنظر طب سنتی ایران، انسانها بایكدیگر تفاوت مزاجی(کیفی) وساختمانی (کمی) دارند وهریك كتاب جداگانه ای محسوب می شوند. بدین ترتیب بر پزشک حكیم واجب است كه مزاج شخص را مشخص نموده و به مشخصات ساختمانی آن توجه كامل نماید و سپس برای هر فرد تدبیر غذایی مناسب وتدابیر دیگر را تجویز نماید .
غذاها ازدیدگاه حكما علاوه براینكه بدل ما یتحلل می گردند و انرژی لازم برای حرکت و سوخت ساز و ترمیم بافتها را تأمین می کنندریال بر کل بدن و همچنین اعضای مختلف بدن اثرات مثبت یا منفی ازخود به جای می گذارند وجسم وروان شخص را تحت تأثیر قرار می دهند، پس به همین علت لازم است انسان علاوه بر رعایت مسائل الهی در هنگام تهیه غذا، دقت كافی درانتخاب آنچه كه می خورد و می آشامد داشته باشد تا تعادل مزاجی وسپس نفسانی او به هم نخورد بتواند راه حق و حقیقت را بیابد.
بعضی از و یژگیهای چهار مزاج اصلی در زیر ارائه میشود،تا یا توجه به نوع غذاها و مزاج هرکس بتوان متناسب با هر فردی نوع تغذیه اش را هم مشخص نمود.
1- آدمهای با مزاج (طبع) سرد و تر (بلغمی مزاج)الف - تیپ و ظاهر :سفیدی پوست ونرمی آن ، سفیدی و بی فروغی رنگ چشم، سفیدی زودرس موها ، بی مو ، رقیق وفراوان ، چاقی ودرشتی بدنب - از نظر بازتابهای روانی ورفتاری : گرایش به علوم عقلی وریاضیات، حسابگر ومحتاط، بدبهاروبدزمستان، منطقی وعاقل، میانه رو-محتاط وگاهی ترسو، تجارت پیشه، بدون استعدادریسك، آرام-منزوی ودارای حركات كند،منظم ودقیق، گذشته نگر، ظریف وریزبین-حساس، كینه توز، دارای استعدادافسردگی، بی علاقه به یادگیری، نیازمند محبت، اهل سازش -متاثرازدیگران- بی اراده، درون گرا-خودخور- منفی باف، فراموش كار-كندذهن، میل جنسی كم وتوان جنسی كم، راحت وبی قید به اكثر مسائلپ-از نظرسازگاری باغذاها :سازگاربا غذا های گرم و لطیف چون نخودآب، آبگوشت، گوشت مرغ وكبوتر، پنیر، گردو، نارگیل،شنبلیله، سیر، دارچین، آویشن، رازیانج، مقل و بالنگوج - علایم بیماری دراثر غلبه بلغم:سپیدی،نرمی وسستی پوست،سنگینی حواس، ریزش لعاب دهان وآب بینی رقیق غیرسوزان، آروغ ترش و ضعف معده(با خوردن ترشیجات)، ضعف جسم ومفاصل، بی میلی به غذای صبح، سكته، برص، سفیدی ادرار، دردعقب سر، خواب زیاد(سطحی) خواب دیدن آب باران وبرف وادویه، د- پیشگیری از بروز غلبه خلط :نخوردن غذاهای سرد وتر درفصول سردسال مانند (ماست، خیار، هندوانه، كاهو، آلو، اسفناج، نارنج، پرتقال، برنج وگوشت گاو وگوساله وبز و ماهی ، مرغ وتخم مرغ شهری) خوردن دم كرده استوخدوس یا چای زنجبیلی.2-آدمهای با مزاج (طبع) سرد و خشک (سوداوی مزاج)الف - تیپ و ظاهر :سیاهی پراكنده وغالب پوست ، كدربودن سفیدی چشم ، پرمویی ، لاغری و باریكی وخشكی اندامهاب - از نظر بازتابهای روانی و رفتاری : علاقمندبه حسابگری ومسائل فنی، همه سونگر-تیزهوش، بهاروتابستان رادوست دارند، كم احساس ومنطقی، میانه رو ومحتاط، كم انرژی ومداومت درانجام كار، تمایل كم به معنویت، ناآرام وهمیشه درفكر، دارای وسواس ونگرانی و دو دلی، بدون توان ریسك، اننتقامجو، منظم، مجذوب نمی شود، خود خور (درون گرا)، فكر و خیال فراوان، بدبین-حساس-نگران، اهل جنجال وجدال، تیزبین وبا دقت همه جانبه ، میل جنسی فراوان-توان جنسی كم، لجباز ویك دنده و پافشاری درانجام كارهاپ-از نظرسازگاری باغذاها :سازگاربا غذا های تر و اندكی گرمی چون نخودآب، گوشت بره، گوشت مرغ وتخم مرغ اهلی، گندم، لوبیا، بادام شیرین، كشمش، انجیر، خربزه، كنگر، آلوشیرین، چغندر، شیر گوسفند، فندق، شلغم، ترب، آب نارگیلج - علایم بیماری دراثر غلبه سودا:لاغری وتیرگی رنگ وتمایل آن به سیاهی، غلظت خون،سبكی سر، سوزش معده، اشتهای كاذب، ریزش مو، سرفه خشك، جذام، آبریزش، تكرر وسوزش ادراروتیرگی آن، فلج، خواب كم، وسواس، فزونی فكروخیال وبدبینی، سرطان، سكته خواب ورؤیاها توام با وحشت وتاریكید- پیشگیری از بروز غلبه خلط :پیشگیری از بروز پیش آمدهای نامناسب كه تحریك وهیجان رابدنبال دارد، خوردن انجیر وكشمش و دم كرده سنبل طیب+ گل گاوزبان + لیموعمانی3-آدمهای با مزاج (طبع) گرم و خشک (صفراوی مزاج)الف - تیپ و ظاهر :زردی چهره وچشم/زردی اسكلرا/كم مو /لاغری وباریكی اندام وخشكی اندامها، اندام متوسطب - از نظر بازتابهای روانی و رفتاری : گاهی علاقمندبه ادبیات گاهی علاقمندبه ریاضی، دارای استعدادخشونت وبدخلقی، پائیزوزمستان رادوست دارند، گاهی عاشق وگاهی فارغ، گاهی بااراده وگاهی سست، گاهی پرانرژی وگاهی كم انرژی، دارای استعدادمعنوی(مقطعی)، تندوتیزو بی قرار، گاهی پر جرات وگاهی آرام، پرخاشگر، ناآرام و دو دل،گاهی باعث رنجش دیگران میشود، تیزبین ودقیق دربرخی ابعاد، مقید به اصول-منظم-حساس، آیندنگروگاهی خیالباف ودقیق درتصمیم گیری، حاضرجواب وباهوش، گاهی سخاوتمند، پرحرف، میل بالای جنسی وتوان جنسی متغیر، سریع وچالاك-پرانرژی پ-از نظرسازگاری باغذاها :سازگاربا غذا های سرد و تر چون آلو، زردآلو، هندوانه، اسفناج، كدو، خیار، انار، شفتالو، كاهو، دوغ و ماستج - علایم بیماری دراثر غلبه صفرا:یرقان، زردی دندان،تب،ریختن مو،كورك درسر، دردگوش وشقیقه،درد دهان، خشكی دهان وبینی تشنگی وسوزش معده ،صدای گوش ،خشكی مفاصل، سیاتالژی، بثورات، حصبه ونوبه، ، لذت ازنسیم سرد، عدم اعتدال، بیقراری، استفراغ صفراوی، بی میلی به خوراك، خواب دیدن گرما، آتش وخورشیدد- پیشگیری از بروز غلبه خلط :نخوردن غذاهای باطبع گرم وخشك مخصوصا درفصول گرم، قرار نگرفتن درمعرض تابش خورشید ویادر نقاط گرم مانند حمام گرم ، پیشگیری ازوقوع ناملایمات وپیش آمدهای نامناسب مانندترس واضطرابخوردن دم كرده گل بنفشه + لیمو عمانی4-آدمهای با مزاج (طبع) گرم و تر (دموی مزاج)الف - تیپ و ظاهر :سرخی وبرافروختگی/قرمزی اسكلرا/تعریق فراوان(عرق گرم)/تنومند، چاقی ودرشتی بدنب - از نظر بازتابهای روانی و رفتاری : علاقه به ادبیات وموسیقی، استعدادشاعری، علاقه به طبیعت، اهل عشق ومحبت، بلندپرواز، دوراندیش، اهل خیر ومعنویت، شجاع و جسور،خوش اخلاق و خوش رو، دارای توان ریسك، اعتماد به نفس بالا،دارای استعدادشقاوت (آنی)سخاوتمند،تنوع طلب وبی علاقه بكارتكراری،بی نظم،بدحال درتابستان، دارای هوش وحافظه برتر، نوع دوست، میل وتوان جنسی زیاد، سریع وچالاك- پرانرژیپ-از نظرسازگاری باغذاها :سازگاربا غذا های سرد و اندكی مایل به خشكی چون غوره، شاه توت، سنجد، تمر، گشنیز، نارنج، لیمو، پرتقال، نارنگی، گلابی، برنجج - علایم بیماری دراثر غلبه دم:سرخی رنگ بدن وزبان، قرمزی چشم ، سنگینی سر، خالی شدن زیرپا، سستی وكاهلی اعضا، گرگرفتگی، حواس پرتی، خمیازه، دهان دره، بروز برخی جوشهادربدن، وگاهی خونریزی لثه ها وبینی كندی ذهن، دردگلووپیشانی، آبریزش، ذاتالجنب، درداستخوان، گزگزپوست، امتلا، هپاتیت، سردرد جلوی پیشانی، ورم طحال ودستگاه تناسلی، خواب رؤیا های سرخ وخونیند- پیشگیری از بروز غلبه خلط :امساك درخوردن غذای طبع گرم وپیشگیری از بروز یبوست باخوردن سبزیجات تازه، وخوردن غذا های سازگار باطبع فرد.موفق باشید 
ابلاغ حکم نماینده موسسه حجامت ایران در استان خراسان شمالی
