عنوان خبرنگاهی گذرا به تاريخچه روزه نزد اقوام و اديان مختلف
(شاخه: نو آوري ها)
ارسال شده توسط طبيب ايران زمين
جمعه 5 شهريور 1389 - 15:53:32


شيوه روزه گرفتن و هدف از آن در مذاهب و اديان مختلف با هم متفاوت است .

با نگاهی گذرا به تاريخچه روزه نزد اقوام و اديان مختلف پی خواهيم برد كه روزه درمانی از ابتدای تاريخ جهت پاكسازی جسم و

روح استفاده می‌شده و علم جديد نيز آن را تأئيد می‌كند .

تعاليم بودا :

بودا در تعاليم خود در مورد لذت چنين مي‌گويد :

« اي راهبان … همانا كه ولادت دردناك است و بيماري دردناك و غم و اندوه دردناك است و نااميدي و يأس دردناكند و سبب درد،

شهوت آميخته به لذت است ، شهوت عاطفه … شهوت زندگي و شهوت عدم .»

« اي راهبان، حقيقت متعالي در اين است كه اين شهوت را از نفوس خود طوري دور سازيم كه اثري از آن بر جاي نماند و راه

وصول به اين حقيقت بريدن از دنيا و رهايي نفس از هر چه آن را مشغول مي‌دارد، است .»

و بدينگونه آيين بودا سعي دارد پيروان خود را از تمام لذت‌ها حتي غذا ، دور سازد ... و در واقع روزه كامل را تا آنجا كه ممكن است
توصيه مي‌نمايد .

در تاريخ معاصر نيز روزه‌هاي طولاني گاندي را خوانده و شنيده‌ايم .

روزه از ديدگاه  مذاهب بودا باعث تطهير نفس از تمام لذات است . لذاتي كه سبب و منشاء تمام شر و بدي‌ها هستند . دوري از

لذت يعني دوري از مركز شرور .آئين بودا ، روزه را تلاشي سخت براي رسيدن به مرحله‌اي مي‌داند كه در آن روح در مقا بل لذت و

درد بي‌تفاوت باشد . يعني حد اعلاي تعالي روح .




اديان ابتدايي:

به طوري كه از نتايج تحقيقات تاريخي مشخص گرديده اديان ابتدايي مساله‌اي به نام روزه به عنوان دستور وحي نداشته‌اند ،

حيات ديني آنها منحصربه ظواهر طبيعي و سحر و جادو بوده و اگر هر شناختي از روزه داشته‌اند ، آن را مطابق ميل و فكر خود

نيافته و برعكس ملل متمدن بر فوايد بهداشتي و اخلاقي آن واقف نبوده اند …       مساله اختصاص دادن زمان معيني براي

عبادت ، برخي از اقوام ابتدايي را بعداً به سوي تخصيص ايامي براي روزه نيز سوق داده  است .

اگر در زندگي اقوام وحشي مطالعه كنيم ، مشاهده خواهيم كرد كه هيچ يك از اين اقوام از اعتقادات ديني خالي نبوده‌اند و اين

اعتقادات طبيعتاً محدوديت‌ها و قيدهايي را به عنوان مستلزمات دين براي اين اقوام به همراه داشته است .

براي مثال نزيونها كه يكي از قبايل متوحش‌اند ، اعتقاد دارند كه اگر در مقابل نظام اجتماعي و مقررات آن خاضع نباشند ، امور

زندگي نظم خود را از دست خواهد داد … و از همين جا باور به عفت و روزه و امساك از خوردن در زمان‌هاي مشخص نزد آنان  

پديد آمد .

پيروان توتم ، كه مورخان آن را از اديان ابتدايي مي‌شمارند و امروزه نيز در آمريكاي جنوبي و استراليا به حيات
خود ادامه‌ مي‌دهند ، به برخي انواع روزه معتقدند. نوع روزه اين افراد بستگي به نوع توتمي دارد كه مي‌پرستند

و مخصوص قبيله آنهاست .

روزه آنها عبارت است از امساك از غذايي كه معتقدند توتم آنها ، خوردن آن را منع كرده است . برخي غذاها نيز وجود دارند كه

تمام پيروان توتم به ويژه زنها بايد از خوردن آنها امساك كنند … و برخي از اين خوراكي ها را پسران فقط تا زماني كه به سن بلوغ

نرسيده‌اند مي‌توانند بخورند .

 

به نظر مي‌رسد كه قوم مايا در امريكا قداست بيشتري براي روزه قائلند . دين اين قوم بت پرستي و بر تعدد خدايان استوار

است و عبادات آنها براساس تقويم عبادي تنظيم مي‌شود . در ماه بوب كه اولين ماه تقويم آنها ست ، خود را از گناهان سال

گذشته با روزه و رنجور و برافروختن آتش نو تطهير مي‌كنند.

دين مردم اينكا در جمهوري پرو نيز هم اكنون بت پرستي است ، با اين تفاوت كه اينكاها سال را به 12 ماه قمري تقسيم

مي‌كنند … و گردش اين‌ ماه‌ها برنامه عبادي آنها را معين مي‌كنند . اوج عبادت آنها در سه ماه از سال است … در اين سه ماه

كودكان تحت آزمايشهاي سخت ورزشي يا نظارت افراد با تجربه قرار مي‌گيرند و سپس 6 روز را روزه ‌مي‌گيرند. پس از پايان روزه ،

مراسم به پياده‌روي مردم با پاي برهنه به طرف كاخ امپراطور و رسيدن به حضور او ، پايان مي‌پذيرد .

يهوديان در تغذيه و بهداشت صاحب نظر بودند زيرا ميوه و سبزيجات را بر ساير اغذيه ترجيح مي‌دادند ، خروج تمام خون بدن

حيوانات را به هنگام ذبح واجب مي‌شمردند . همچنين تأكيد مي‌كردند كه غذا را بايد در موعد مقرر خورد و نيز پيروان خود را به

استفاده از بهره‌گيري از لذات مجاز تشويق نموده و در برابر زهد و عزلت گزيني مقاومت مي‌كردند .

پيروان يهود موظفند در برخي از فصول و در بعضي از ايام مقدس روزه بگيرند. شايد منظور شارع مقدس از وجود روزه به طوري كه

ويل دورانت نيز معتقد است، حفظ سلامتي بندگان بوده است .

اصولاً در كتب مقدس يهوديان مطالب بسياري در مورد مسايل بهداشتي بيان گرديده و رهبران آنها مردم را براي رهايي از

بيماري‌ها به روزه گرفتن سفارش مي‌كنند . هر چند به عنوان يك فريضه ديني نيز آن را فراموش نمي‌كنند .

به نظر مي‌رسد كه مسيحيان امروزه شيوه جديد و عجيبي را در روزه گرفتن در پيش گرفته‌اند، يعني تحريم خوردن گوشت ذي

روح و يا هرچه از آن به دست آمده باشد … براي مثال خوردن گوشت در مدت روزه را حرام مي‌دانند … همچنين خوردن            

تخم مرغ …

روز جمعه يكي از ايام روزه مسيحيان است ، كه به نظر مي‌رسيد پاپ آن را لغو كند ولي اين كار را نكرد …

سخن از روز ، در اديان بسيار است … و خوض در آن مي‌تواند سفري    لذ ت  بخش به عمق تاريخ و سرگذشت جوامع بشري

باشد . چنين سفري خواننده را متقاعد خواهد ساخت كه روزه يكي از سنتهاي كهن ملل است و حتي اقوامي كه دين مشخصي
هم نداشته ‌اند نيز به انحاء گوناگون بدان عمل كرده‌اند .

آيات قرآني و احاديث شريفي كه به صورت متواتر نقل گرديده‌است ، حكايت از آن دارند كه روزه يك سنت كهن بوده است . بنابر

يكي از اين احاديث، بهترين روزه ، روزه حضرت داوود(ع) مي باشد كه به صورت يك روز در ميان بوده است و به نظر مي‌رسد در

ساير كتب آسماني كه بر پيامبران پيش از محمد(ص) نازل گرديده‌اند نيز از وجوب روزه سخن رفته است. ما از طريق كتب تورات و

انجيل كه در دسترس داريم – بدون اين كه آنها را تأئيد و يا تكذيب كنيم -  مي‌توانيم به نحوه روزه گرفتن ملل پيش از خود ، پي

ببريم و قبل از اين كه روزه و روش روزه گرفتن را بررسي نمائيم ، بهتر است ببينيم كه اسلام چگونه روزه را واجب كرده است.

ابن كثير صاحب تفسير مشهور مي‌گويد :

خداوند نماز را در سه مرحله و روزه را در سه مرحله واجب كرده است .

اما مراحلي كه ابن كثير براي وجوب روزه بيان مي‌دارد عبارتند از :

1-پيامبر اكرم(ص) از هنگامي كه به مدينه وارد شدند ، سه روز از هر ماه را روزه مي‌گرفتند .

2- سپس خداوند روزه را بر وي واجب گردانيد … و اين آيه نازل شد :

« يا ايها الذين آمنو كتبت عليكم الصيام – تا قوله تعالي- و علي الذين لايطيقونه فديه طعام مسكين»

( اي كساني كه ايمان آورده‌ايد ، روزه داشتن بر شما فرض گرديد … و كساني كه توانايي آن را ندارند مسكيني را اطعام كنند .)

( بقره 182)

با نزول اين آيه هر كس مايل بود روزه مي‌گرفت و هر كس مايل نبود به جاي روزه مسكيني را اطعام مي‌نمود.

3- در مرحله سوم اين آيه نازل شد كه :

« شهر رمضان الذي انزل فيه القرآن هدي للناس و بينات من الهدي و الفرقان فمن شهد منك الشهر فليمه»

( ماه رمضان ماهي است كه قرآن در  آن نازل شده است براي هدايت و براي راهنمايي و امتياز حق از باطل ، پس هر كس ماه

رمضان را دريابد ، بايد روزه بگيرد. (بقره 184 ).

و با نزول اين آيه ، قرآن روزه گرفتن در ماه رمضان را استوار كرد و بيماران و مسافران و سالمندان را از آن معاف نمود .

آيا مي‌‌توان از روزه به عنوان يك ابزار درماني استفاده كرد ؟ گذشتگاه چگونه از روزه درماني استفاده مي‌كردند و در واقع طبق چه

اصلي از روزه به عنوان يك ابزار درماني استفاده مي‌كردند ؟

آنچه مسلم است گذشتگان از روزه درماني براي كمك به درمان بيماران سود مي‌جستند.

با نگاهي به فيزيولوژي گوارش  و توجه به فعل و انفعالات بيوشيميايي كبد ملاحظه مي‌كنيم كه عمل سم زدايي يا

Detoxification عمدتاً توسط كبد انجام مي‌شود .

در احاديث مي‌خوانيم:

در يك روز 2 وعده گوشت قرمز مصرف نكنيد و يا هر سه روز يك بار گوشت مصرف كنيد . چرا؟

با مطالعه هضم، جذب و دفع گوشت ( اسيدهاي نوكلئيك) ملاحظه مي‌كنيم كه براي تبديل اسيد نوكلئيك به اوره و اسيد اوريك
كه در كبد انجام مي شود  به 18-12 ساعت وقت نياز است پس اگر يك انسان در 2 وعده و يا هر روز از گوشت استفاده كند بدن

فرصت كافي براي تبديل و دفع آن ندارد. در نتيجه اسيد اوريك در خون افزايش يافته و اگر ميزان آن از حد استاندارد بيشتر شود در

مفاصل رسوب كرده و توليد بيماري نقرس مي‌كنند ( بيماري سرمايه داران)

پس لازم است بين وعده‌هاي غذا آن هم براي غذاهاي مختلف از نظر مواد آلي مثل قندها، چربي‌ها و پروتئين‌ها فاصله

زماني مشخص براي مصرف وجود داشته باشد .مثلا اگر مصرف قندها يا چربي‌ها زياد باشد باز هم در بدن تجمع يافته و پس از

تجمع در خون و سلولها مي‌تواند درد سر زا باشد . لذا براي كاهش بار اضافي بايد به بدن فرصت داد تا كار دفع مواد را به درستي

انجام دهد و اين ميسر نخواهد شد مگر با امساك از خوردن اين مواد.

به طوري كه همه ماها تجربه كرده‌ايم در دوران بيماري اشتهاي انسان بسيار كم مي‌شود چون در زمان بيماري سموم بدن و كار

بدن براي دفع آن بسيار زياد است و بدن فرصتي مي‌خواهد تا اين سموم را از طريق كبد ، مدفوع، كليه ، ادار و عرق كردن و احياناً

تنفس دفع كند .

در طول روزها و ماه‌ها وقتي انسان از غذاهاي گوناگون استفاده مي‌كند مسلماً پس از هضم و جذب  (سوخت و ساز مواد

غذايي) مقداري مواد دفعي توليد مي‌شود كه اين مواد بايد از راه مدفوع و ادرار دفع شوند . ولي در اثر گذشت زمان چون تناسب

كافي بين توليد و دفع مواد وجود ندارد ، بايد به بدن زمان خاصي را فرصت دهيم تا سموم را دفع كند و آن هم نخوردن غذا در يك

فاصله زماني است( روزه)،چرا كه اولين قدم عدم ورود مواد و توليد سم اضافي است تا بدن فرصت كند كه سموم قبلي را دفع

كند . اينجاست كه پس از گذشت قرنها علم نيز ثابت مي‌كند كه از روزه مي‌توان به عنوان يك ابزار كمكي براي درمان بيماري‌هايي

كه ناشي از افزايش سموم در بدن است استفاده كرد .

کل بدن انسان، تک تک امعاء و احشاء آن، مکان و غذا ، دارای طبع سرد یا گرم و خشک یا مرطوبند. و در اثر ترکیب این طبایع، طبع

سرد و مرطوب، سرد و خشک، گرم و مرطوب و گرم و خشک بوجود آمده است. زمان و مکان، غذا و بدن انسان ها دارای یکی از

این 4 طبع اند.

بدن انسانهای مختلف می تواند در اثر طبع سرشتی، محیطی که زندگی می کند،  شیوه ای که زندگی می کند، تحرک و یا بی

حرکتی که دارد، غذایی که مصرف   می کند و . . .  دارای یکی از این طبایع باشد.

اگر در اثر عدم رعایت زندگی صحیح از نظر خوراک، پوشاک، محیط و  . . . طبع از حد تعادل خارج شود و فرد افزایش و یا کاهشی

در تعادل طبع پیدا کند، بیماری بروز خواهد کرد.

در مورد سرد و یا گرم بودن روز و شب این گونه است که سردترین زمان موقع سحر است و گرمترین زمان ساعت 13ظهر.

زمان افطار بهترین زمان غذاخوردن است. اگر به شیوة غذا دادن بیماران در تمامی بیمارستانها توجه کنیم مشاهده خواهیم کرد

که  زمان شام دادن بیماران همان زمان افطاری است چرا که بین غذا خوردن و خوابیدن در شب حداقل به 4 ساعت وقت نیاز است
و این زمان، زمان هضم غذاست و اگر با غذای هضم نشده به خواب رویم، بیشتر غذاي خورده شده به سم تبدیل می شود چرا

که هضم غذا ناقص انجام می شود و همان طوری که گازوئیل در اثر سوختن ناقص دوده تولید        می کند، غذای ناقص هضم

شده ، مواد دفعی و سمی بیشتری تولید خواهد کرد و افزایش سم در بدن باعث بیماری می شود. لذا پس از گذشت سالها و

درک فیزیولوژی هضم مشاهده می شود که در 1400 سال قبل که به قول علم امروزی هنوز فیزيولوژی هضم کشف نشده بود

ولی عملاً اصول فیزیولوژی رعایت می شد. ( لازم است که بدانیم پیامبران و ائمه به تمامی اصول فیزیولوژی، آناتومی و . . . بدن
آگاهی داشته اند ولی با زبان علم امروز سخن نگفته اند. اگر به ابتدای کتاب طب الرضا (ع) مراجعه نمائید آن را ملاحظه خواهید

کرد) پس اگر بین غذاخوردن و خواب فاصلة زمانی کمی باشد مثل شیوة غذا خوردن انسانهای متمدن امروزی، بی تحرکی ناشی
از خواب (سردی) و نوع غذاهای نامناسب که وارد معده می شود، عملیات هضم در معده دچار اختلال شده که این عمل بیماری

را بدنبال خواهد داشت. لذا مشاهده می شود که بدون آنکه به فیزیولوژی اشاره شود عملاً سحرخیزی و تحرک ناشی از غذا

خوردن و نماز خواندن و از طرفی در زمان افطار غذا خوردن و خوابیدن با حداقل 5-4 ساعت پس از غذا خوردن عصر و شب،

سلامتی بدن حفظ می شود.

نکته عملی دیگر وجود غدة صنوبری در مغز است که فیزیولوژی آن عکس فیزیولوژی غدد جنسی در خصوص تحریک مسائل

جنسی است. این غده در تاریکی (نزدیک سحر) در اثر بیدار بودن انسان و عدم وجود نور و وارد نشدن نور به چشم و انجام فرایض
مذهبی مثل نماز خواندن و گفتن ذکر پس از نماز با چشم بسته فعال می شود. فعال شدن این غده و ترشح ملاتونین باعث

افزایش کارایی و مقاومت بدن انسان و متعادل شدن بیشتر ارگانها و هورمونهای آنها می شود و هر چقدر این غده سالم تر و

فعال تر باشد خصلت انسانی و برخوردهای انسانی بیشتر و هر چقدر این غده کوچکتر و غیرفعال تر شود (مثل حالت عادی رشد
انسان که در اثر عدم رعایت فرایض مذهبی از کودکی تا بزرگسالی این غده تحلیل  می رود) انسان به سمت بیماری های

روحی و روانی بیشتری سوق می یابد.

پس مشاهده می شود که بدون ذکر آناتومی و فیزیولوژی غدد مغزی، با رعایت نکات مذهبی و اصول سحرخیزی و انجام

فرایض مذهبی، سلامتی انسان تضمین می شود که این خود از اعجاز قوانین مذهبی مي باشد.

منابع :

1- دكتر امين روحيه – ترجمه علي چراغي – درمان بدون دارو اسفند 1370- انتشارات حفظي

2-فيزيولوژي گاريتول

3-بيوشيمي باليني – دكتر امير رسولي

4- بيوشيمي باليني – دكتر پور خوشبخت

5- علم اخلاق اسلامي – ترجمه كتاب جامع السعادات – مهدي نراقي –

ترجمه دكتر سيد جلال‌الدين مجتبوي – انتشارات حكمت

6- طب الرضا (ع




این خبر از طرف طب سنتی,طب مکمل,گیاهان دارویی,مشاوره طب سنتی,طبیب خراسان
( http://tabib-khorasan.ir/news.php?extend.154 )