دکتر مجید انوشیروانی
متخصص طب سنتی ایران، دانشگاه علوم پزشکی تهران
====================================
نام علمی کاهو Lactuca sativa است. در مکتب طب حکمی ایران، برگ و ساق کاهو به عنوان غذای دوایی شناخته می شود بدین مفهوم که کاهو هم غذائیت دارد و از آن اخلاط چهارگانه به خصوص خلط خون ساخته می شود، و هم می تواند موجب تغییرات مزاجی در مصرف کننده شود.
طبيعت کاهو سرد و تر در درجۀ دوم است یعنی مصرف مقادیر کم آن نیز در فرد «سالم معتدل المزاج» سردی بخش و تری زا است ولی در این مصرف کم، سردی و تری حاصل از خوردن کاهو آنقدر زیاد نیست که موجب دگرگونی زیان آور در مزاج فرد شود.
افعال و خواص کاهو:
=============
- از کاهو خون طبیعی رقیق تولید می شود، بنابراین برای کسانی که دارای غلظت خون ناشی از مصرف زیاد گوشت قرمز هستند بسیار مفید است. همچنین برای غلظت خون در افراد مبتلا به سوءمزاج سوداوی نیز سودمند است. در این شرایط فرد باید کاهو را به عنوان یک وعدۀ غذا یا یک میان وعدۀ غذایی مصرف کند.
در صورتی که منع طبی خاصی درکار نباشد، مصرف کاهو به همراه هویج رنده شده با مقدار اندکی آب نارنج بدین منظور قابل پیشنهاد است.
- کاهو تسكین دهندۀ حدّت و تیزی اخلاط گرم (خلط خون و صفرا) است.
- کاهو تعدیلکنندۀ خشکی اخلاط خشک (خلط صفرا و سودا) است.
- کاهو تشنگی و التهاب ناشی از مواجهه با گرما را کاهش می دهد.
- کاهو مسکّن سرفههایی است كه ناشی از گرمی و خشكی باشند.
- کاهو یکی از مشهورترین خوابآورهای طبیعی است. مصرف ساق و انتهای شیره دار برگ کاهو بدین منظور مناسب تر است.
- کاهو ملین و ادرارآور است.
- کاهوی پخته برای تسکین درد سینه، و زیاد كردن شیر مؤثر است.
مضرّتهای کاهو در طب سنتی:
====================
- زیادهروی در مصرف کاهو میل جنسی را کاهش میدهد.
- کسانی که دچار افزایش سردی و تری در معده و کبد هستند باید کاهو را با احتیاط مصرف کنند.
- زیادهروی در مصرف آن برای بیماریهای ریوی مضرّ است.
- زیادهروی در مصرف کاهو موجب كدورت حواس، کاهش حافظه، کندفهمی، ضعف بینایی و تولید ریح می گردد.
مصلح این زیان های کاهو، نعناع و كرفس و زیره است.
مصرف کاهو با سکنجبین نعناعی یکی از بهترین راه های چیرگی بر تشنگی و التهاب و خشکی بدن در روزهای گرم تابستان است.
روزه داران بهتر است دو ساعت پس از افطار قدری کاهو و سکنجبین میل کنند، و اگر برای سحری میل غذاخوردن ندارند دستکم کاهو و سنکجبین را در وعدۀ سحر از دست دهند.
تندرستان