تعریف: به نتیجه عملکرد قوا، فعل میگویند.
هدف از عملکرد تمام اجزاء امور طبیعیه، انجام درست افعال است.
توانائی دیدن اجسام و توسط چشم ها و حرکت منظم اندام ها از جمله افعال به حساب می آیند.
تقسیم بندی افعال
افعال به دو نوع تقسیم میشود:
1. افعال مفرد: فعلی است که تنها با یک قوه قابل انجام است،مانند عمل هضم غذا
2. افعال مرکب: فعلی که با دو قوه یا بیشتر انجام می شود مثل اشتهای به غذا که با دو قوه جاذبه از قوای طبیعی و مدرکه از قوای نفسانی انجام میگیرد
افعال مرکب، خود نیز به دو دسته تقسیم میشوند
• مختلف الحقایق: برای انجام فعل از قوای مختلف استفاده می شود مانند همان مثال اشتهای به غذا
• متفق الحقایق: برای انجام فعل از یک جنس قوه استفاده می شود.مثل جذب و دفع که هر دو جزو قوه طبیعیه می باشند.
اهمیت افعال
نتیجه فعالیت صحیح زنجیرۀ پیوسته اجزاء امور طبیعیه، انجام درست و سالم یک فعل است.
پس اگر نقص در عملکرد یک فعل در بدن داشتیم، یکی از حلقه های این زنجیره دچار مشکل شده است و با بررسی این مسیر میتوانیم دلیل را مشخص کنیم.در واقع از نقص یک فعل ،به اختلال قوا یا ارواح مربوط به اندام مسئول آن فعل، و از آنجا به بروز اختلال در عضو ،اختلال خلطی و مزاجی فرد و نهایتا به اختلال در یک رکن پی می بریم.
اساس تشخیص و درمان در طب سنتی برهمین پایه است.
منبع:
مفرح القلوب،شرح قانونچه در طب،حکیم ارزانی
مروری بر کلیات طب سنتی ایران،دکتر محسن ناصری، دکتر حسین رضائی زاده، دکتر رسول چوپانی، دکتر مجید انوشیروانی
تندرستان