خلاصة التجارب - باب سوم
حجامت
بايد كه در نقصان ماه بود و اولي شانزدهم است تا اخلاطي كه با خون در پري ماه به جلد ميل كرده و هنوز تمام با خون به
درون بازنگشته بيشتر آن برآيد. و در حين چاشتگاه اولي بود مگر آن كه ضرورت به خلاف اين اوقات كنند كه آن هنگام مختارند.
و بايد كه پس از شصت سالگي حجامت نكنند كه سبب زيادي يبس مي شود در جلد.
و اطفال را به هيچ وجه حجامت نكنند كه ضعف عظيم در تن ايشان پديد آيد و بر آن بمانند. و كودكان را تا ممكن بود
حجامت نكنند.
و بعد استحمام تا آسايش تمام حجامت نكنند زيرا كه در حجامت خون رقيق مي آيد و گرمابه خون را رقيق تر مي سازد،
مگر وقتي كه ترقيق مطلوب بود.
و مردمي را كه دل و يا معده ضعيف باشد و يا جگر سرد، حجامت نكنند كه مضرت حجامت بدين اعضا زودتر و بيشتر
رسد. و آماس هايي را كه خواهد پختن و سر كردن، حجامت نكنند تا خون لطيف پزاننده خرج نشود و ماده خام مفسد نماند و طبع
خنازير گيرد و مضرت رساند مگر وقتي كه ضرورت عظيم باشد.
و اما آن جا كه محل آماس سرخ شده باشد و آن محل لايق آن نباشد كه ماده آن را پزانند تا سر كند يا به جهت كم گوشتي
و يا جهت شرافت عضو و امثال آن ها، ماده آن را تمام به حجامت بايد كشيد به شرطي كه دانند كه آن ماده به حجامت پاك مي
شود و تحقيق آن بر طبيب حاذق متعلق است.
و بايد كه حجامت بر موضعي كه در قوت آن عضو يا عضوي قريب به آن قصوري به حجامت آن مي شود، نكنند چنانچه بر
حوالي حافظه از پس سر در قوت حفظ و بر اخذ عسر در قوت عصب و بر مهره هاي پشت از برابر معده در قوت معده و در مابين
و رگين كه آن را قطن گويند به تحريك در قوت گرده و باه و اشباه اين ها و همچنين بر عضوي كه شرايين باشد و به پوست
نزديك بود، حجامت نشايد كه بيم آفات مذكوره بود و بعد درست شدن شريان در قواي حيواني قصور واقع شود.
و بايد كه حجامت در مقامي كنند كه هواي آن به گرمي مايل بود و حمام فاتر و مسلخ آن نيكو بود.
و باقي رعايات حجامت در اكل و شرب و دقت قريب به فصد بايد كردن و منافع مخصوص حجامت در معالجات به تقريب
معلوم گردد انشاءالله تعالي.